آیا هیولای چاپ دیجیتال صنعت فرش ماشینی را متحول می کند؟
اگر اهل فيلم هاي علمي – تخيلي باشيد حتما فيلم هايي با مضمون حمله مورچه ها و عنكبوت ها را ديده ايد. اهالي دهكده اي دور افتاده متوجه تعدادي مورچه تازه وارد ميشوند. كم كم مورچه ها از منابعي ناشناس تغذيه مي كنند بزرگتر و قدرتمند تر مي شوند و تغييراتي در دي.ان.اي آنها رخ مي دهد و كار به جايي مي كشد كه كل شهر يا كشور را زير سيطره خود مي گيرند و در آخر كار به دخالت اف.بي.آي و … مي رسد. شايد بهترين مثالي كه بتوان براي حركت، رشد و انفجار صنعت چاپ ديجيتال در نساجي بيان كرد همين فيلم هاي علمي – تخيلي باشد.
طبق آمارهاي منتشر شده رشد صنعت چاپ ديجيتال به حدي زياد است كه به اعداد دو رقمي رسيده و پيش بيني مي شود تا سال 2023 يعني تنها 5 سال ديگر حجم تجارت در اين بخش از صنعت نساجي دو برابر شود و به بيش از 2 ميليارد متر مربع چاپ روي انواع كالاهاي نساجي برسد. صنعت چاپ ديجيتال از جمله بخش هايي است كه از هم اكنون توجه بسياري از كارشناسان صنعت نساجي را به خود جلب كرده و عده اي به آن به عنوان يك انقلاب قريب الوقوع در صنعت نساجي نگاه مي كنند كه مي تواند بسياري از معاملات و پيش بيني ها و سرمايه گذاري هاي آينده را دچار نوسانات و اختلالات جدي كند و بسياري از پروسه هاي توليد كنوني را تغيير داده و يا به دست فراموشي بسپارد.
صنعت چاپ ديجيتال در نساجي آنقدر جذاب و گيراست كه از توليد كننده ماشين آلات گرفته تا كارخانه دار و مصرف كننده را مجذوب خود كرده است. به ويژه كه بازار پرسرعت اين سالهاي مد و فشن، رشد مصرف گرايي و افزايش سرعت تغيير سليقه بازار و مشتري همه و همه چاپ ديجيتال را صدا ميزنند. تغييرات انجام شده در دي.ان.اي ماشين آلات چاپ نساجي آنقدر زياد بوده كه توانسته است از دستگاهي كه صرفا براي چاپ يك لوگو بر روي كلاه يا تي شرت استفاده مي شد، دستگاهي با قابليت چاپ روي فرش هاي بافته شده بسازد و اين بايد زنگ ها را براي ما به صدا در آورد.
فرش هاي ماشيني مناسب براي چاپ ديجيتال
شايد به طور سنتي چاپ برروي فرش هاي ماشيني قابل تصور نبود و تا چند سال پيش تنها براي فرش هاي تافتينگ و موكت قابل استفاده بود اما حالا اين رويا به حقيقت پيوسته كه بتوانيم بر روي فرش بافته شده كه از يك دستاه بافندگي فيس تو فيس وندويل يا شونهر خارج مي شونديك طرح و نقشه را چاپ كنيم. تكنولوژي هايي مانند دستگاه چاپ كلاريس زيمر (ZIMMER COLARIS) مي تواند با تكنيك آغشته سازي و اشباع عمق نفوذ رنگ را تا پشت فرش نيز افزايش دهند. البته چاپ بر روي فرش هاي تافتينگ به سبب اينكه پشت اين فرش ها در دو مرحله لايه هاي نگه دارنده و محافظت كننده پايل ها چسبانده مي شوند و پشت فرش ها ديده نمي شود و نيز به دليل دولايه لاتكس و لايه دوم پشتي، نرمي و لطافت و انعطاف پذيري كمتري هم دارد، عمق نفوذ رنگ بر روي فرش چندان اهميت ندارد در حالي كه فرش هاي بافته شده هم نرمي و شكل پذيري بالايي دارند و هم پشت آنها كاملا ديده مي شوند و مورد قضاوت قرار مي گيرند. بنابراين موفقيت تكنولوژي كلاريس زيمر در ايجاد عمق نفوذ رنگ تا پشت فرش يك قدم بزرگ رو به جلوست. در بحث استحكام و دوام نيز فرش هاي بافته شده فرق هاي جدي با فرش هاي تافتينگ دارند و بسيار با كيفيت تر هستند.
به طور متوسط تراكم در هر متر در فرش هاي تافتينگ 315 رديف مي باشد در حالي كه فرش هاي بافته شده 1000 رديف خاب در متر و بالاتر از آن نيز امكان پذير است. تعداد خاب ها در هر متر مربع در فرش هاي تافتينگ حدود 100 هزار عدد ولي در فرش هاي بافته شده حدود 1 ميليون و بالاتر مي باشد.
فرش هاي ماشيني به نسبت فرشهاي تافتينگ براي ورود به پروسه چاپ ديجيتال مزاياي ديگري هم دارند. مثلا فرش هاي بافته شده راحت تر مي توانند مورد بازيافت قرار گيرند. فرش هاي تافتينگ به دليل اينكه اجزاي تشكيل دهنده زيادي مانند خاب فرش، پود، لايه پشتي اوليه، مقدار زياد لاتكس و لايه پشتي ثانويه براي پايدار نگه داشتن خاب فرش دارند، كار را در پروسه بازيافت و جداسازي مواد بسيار سخت مي كنند اما فرش هاي بافته شده به روش فيس تو فيس كه با دستگاه هايي نظير شونهر و وندويل توليد ميشوند قابليت بافت با تنها يك نوع نخ را دارند. مثلا نخ فرش پلي استر كه اين روزها با محبوبيت نيز مواجه شده است گزينه مناسبي براي توليد يك فرش 100 درصد پلي استري است كه قابليت بازيافت خوبي دارد. اگر در پروسه توليد فرش ماشيني از بافتهاي استاندارد مناسب مانند W-BINDING استفاده شود به دليل فيكس شدن بسيار خوب نخ هاي خاب در زمينه فرش عملا خاب ها آنقدر محكم هستند كه نيازي به لاتكس خوردن پشت فرش ندارند. نوع رايج تر بافت كه در ماشين آلات فرش بافي فيس تو فيس زاكارد استفاده مي شود بافت V-BINDING مي باشد كه نياز به لايه نازكي از آهار در پشت نياز دارد.
فرش ماشيني، هزينه توليد بالا اما با كيفيت
فرش هاي ماشيني نسبت به فرش هاي تافتينگ شايد هزينه توليد بالاتري داشته باشند اما مزايا و كيفيت بالايي دارند كه اين هزينه بالاتر را توجيه مي كند. شركت هايي كه بخواهند وارد بخش چاپ ديجيتال فرش ماشيني بشوند از دست بازتري براي انتخاب ماشين بافندگي خود برخوردارند چرا كه براي آغاز فرايند چاپ ديجيتال برروي فرش تنها نياز به يك فرش بافته شده با زمينه سفيد و ساده داريم.
مثلا ماشين بافندگي مدل آلفا 500 اشتابلي با ژاكارد سه حالته خود مي تواند يك گزينه خوب باشد. آلفا 500 داراي عرض بافت 5.3 متر است كه امكان توليد فرش هاي بزرگ پارچه و با عرض بالا را نيز فراهم مي كند كه در بسياري از سفارشات عريض به ويژه در پروژه هاي بزرگ يك ويژگي مهم است. ويژگي مهم ماشين آلفا 500 اين است كه با عرض 5.3 متري مي تواند طيف وسيعي از بافت هاي با ساختار دبليو W را ببافد و دست توليد كننده از اين جهت براي انتخاب بافتهاي مختلف با ساختار دبليو بسيار باز است. در اين ماشين انواع نخ ها مورد استفاده قرار مي گيرد و تراكم رديف هاي بافت در هر متر بالغ بر 1000 رديف قابل بافت مي باشد.
در پروسه فرش هاي چاپي بهترين نخ فرش نايلون مي باشد و البته جايگزين ارزان تر آن يعني پلي استر نيز يك جايگزين خوب است. نخ فرش نايلون بهترين و باكيفيت ترين گزينه است كه اغلب در بازارهاي آمريكا و چند كشور پيشرفته ديگر مصرف دارد و اغلب بازارهاي كشورهاي ديگر به طور گسترده از پلي استر كه ارزان است استفاده مي كنند اما امكان استفاده از پنبه ، پشم و ويسكوز هم وجود دارد.متاسفانه تا به امروز امكان چاپ ديجيتال بر روي فرش هاي پلي پروپيلن وجود ندارد. اما يك گزينه عالي براي شركت هايي كه مي خواهند صرفا فرش هاي چاپي توليد كننده مي تواند ماشين LEANTEC 500 ALPHA باشد كه فاقد ژاكارد است و براي بافت فرش هاي با بافت ساده و خام بسيار مناسب است. اين ماشين كه به يك سروو كنترل دابي تا 16 شفت مجهز شده است و به دليل عدم وجود ژاكارد حجم كوچكي دارد، در فضايي كه حتي يك ماشين استاندارد فرش بافي هم جا نمي شود مي توان آنرا نصب و راه اندازي كرد.
بافت اين فرش ها بسيار ساده است ديگر دغدغه نخ هاي رنگي و تمام شدن نخ ها در كريل و يا تعويض رنگ بندي براي شيفت كردن از يك نقشه بر روي نقشه با رنگ بندي جديد ، از دست دادن زمان و توقف هاي بيهوده ماشين بافندگي معنايي ندارد و تنها ماشين مي تواند با يك نوع نخ به طور شبانه روزي كار كند.
فرش هاي چاپي و ويژگي هاي منحصر به فرد
در فرش هاي چاپي به دليل امكان چاپ مستقيم رنگ برروي سطح خام زمينه فرش، امكانات اضافي در اختيار طراحان و توليدكنندگان قرار ميگيرد. مثلا نقشه هاي فرش مي تواند به راحتي از تركيب زمينه سفيد و نقطه هاي رنگي كه توسط جت رنگرزي دستگاه پاشيده مي شود نقش هاي خلاقانه اي را ايجاد كنند همچنين امكان استفاده از رنگ هاي نئون، شبرنگ، رنگ هاي با قابليت ديد در شب، ضد لك كردن، ضد باكتري كردن، افزايش دوام نوري و شستشو و … وجود دارد.
برخي از مزايا و معايب اين سيستم در زير آورده شده است:
-در پروسه چاپ ديجيتال روي فرش امكان استفاده از بي نهايت رنگ و طيف رنگي وجود دارد.
-در چاپ ديجيتال امكان نمونه گيري سريع در خط توليد وجود دارد و ديگر نيازي به تهيه نمونه رنگ در لابراتوار نمي باشد
-در اين نوع چاپ نيازي به محل ويژه اي براي نگهداري رنگ ها وجود ندارد و همه رنگ هادر تانكرهاي تعبيه شده در دستگاه نگهداري مي شوند.
-بهره وري بسيار بالا
-بدون داشتن حداقل سفارش (حتي يك متر فرش با طرح خاص نيز به راحتي قابل توليد است)
-در كل خط چاپ فرش تنها 5 نوع ماده اوليه به كار گرفته مي شود
-نياز به فضاي معقول و نياز به سرمايه گذاري كمتر
-سازگار با محيط زيست
-قابليت چاپ هرنوع عكس و تصوير
-ثبات بالاي رنگي، نوري و شستشو
-هماهنگي صددرصدي با مد و سليقه بازار
-واكنش به نياز و ترند بازار در كمترين زمان ممكن و امكان بهره برداري از تمايلات مقطعي در جامعه
- سرعت چاپ ديجيتال برروي فرش نسبت به چاپ ديجيتال روي پارچه پايين تر است
- كار با اين سيستم نياز به دقت بسيار بالايي دارد
- رنگ هاي چاپ ديجيتال روي فرش نسبتا گران مي باشد و براي سفارش هاي بالا مقرون به صرفه مي شود.
- توقف پروسه توليد در صورت تمام شدن يكي از رنگ ها
رواج چاپ ديجيتال فرش ماشيني و چالشي براي صنايع وابسته
به نظر ميرسد با رواج چاپ ديجيتال در صنعت فرش ماشيني، بسياري از بخش هاي وابسته به اين صنعت با تغييرات جدي روبرو شود. يكي از اين بخش ها طراحي فرش شامل طراحان فرش ماشيني و استوديوهاي طراحي فرش هستند كه قطعا با چالشي جدي روبرو خواهند شد. از آنجايي كه چاپ ديجيتال اين امكان را به مديران شركت ها ميدهد كه حتي يك تخته فرش را نيز تنها با چند كليك با هر طرح و نقشه و تصويري چاپ كنند و نتيجه را تنها چند دقيقه بعد ببينند، قطعا قدرت ريسك و تنوع در توليد كنندگان به شدت بالا مي رود و از طرفي هزينه هاي طراحي و خريد طرح به شدت افت پيدا خواهد كرد. چاپ ديجيتال مي تواند حتي يك فرد طراح تازه وارد و يا فردي كه با نرم افزارهاي گرافيكي و طراحي استاندارد مانند فتوشاپ آشنايي خوبي دارد را قادر سازد تا طرحي را به دستگاه بدهد و پس از چند دقيقه طرح برروي فرش ظاهر شود. بنابراين پيش بيني مي شود موقعيت طراحان فرش و به ويژه استوديوهاي طراحي فرش كه هزينه هاي خاص خود را دارند با مشكلات جدي مواجه شوند و قطعا با ساده تر شدن كار شركت هاي توليد كننده فرش ماشيني حاضر به پرداخت هزينه هاي چند ده ميليوني براي طرح فرشي كه موفقيت آنها در بازار معلوم نيست، نخواهند بود.
آنچه مسلم است با زياد شدن خطوط توليد فرش ماشيني با چاپ ديجيتال، انقلابي در تنوع و طرح‌ها و نقشه هاي فرش در بازار رخ خواهد داد چرا كه ديگر براي قدرت تخيل و خواست مشتري محدوديتي وجود ندارد.
سرمايه گذاري ها در سراسر جهان ادامه دارد
با قدرت نمايي صنعت چاپ ديجيتال فرش ماشيني سرمايه گذاري بر روي اين تكنولوژي در سراسر جهان آغاز شده است. سال گذشته شركت بلژيكي s-print سه و نيم ميليون يورو براي خريد و راه اندازي خط جديد چاپ ديجيتال فرش ماشيني سرمايه گذاري نمود.
اين خط كه قابليت چاپ تا 400 dpi را داراست ساخت شركت زيمر مي باشد و قدرت خارق العاده در چاپ هر نوع طرح و رنگ و طيف رنگي را دارد. اين شركت اعلام كرده است كه توانايي ارائه خدمات به تمام مصرف كنندگان از مشتريان صنعتي، برگزاركنندگان رويداد هاي خاص و نمايشگاه ها گرفته تا چاپ تصاوير شخصي مشتريان خانگي برروي فرش را دارد.
در اين خط كه قابليت چاپ به كمترين متراژ يعني دو متر مربع را هم داراست انتخاب و تغيير رنگ ها از سي.ام.واي.كي به آر.جي.بي و انتخاب و جانمايي طرح ها بر روي فرش تنها با چند كليك در نرم افزار اين ماشين امكان پذير است اين خط توليد كه حدود 56 متر طول دارد در حال حاضر در محل جديد كارخانه در بلژيك نصب و راه‌اندازي شده است.
در ايران نيز فرش محتشم كاشان در اين بخش پيشقدم شده و براي اولين بار موفق به توليد فرشهاي ديجيتال با تكنولوژي كلاريس زيمر گرديده است فرش هاي اين شركت در بازار داخلي و به ويژه بازارهاي صادراتي با موفقيت و استقبال بسيار خوبي مواجه شده است. همچنين خطوط توليدي جديدي نيز در ايران در جهت چاپ ديجيتال در قزوين و اصفهان خريداري شده كه در حال نصب و راه اندازي مي باشد.
اطلاعات بیشتر در مورد خرید فرش ماشینی را در کانال اینستاگرام ما دنبال کنید
نگارش : بهنام قاسمي
