تعرفه صفر واردات؛خطر در تولید شیرخشک

با حمایت های انجام شده و تلاش دامداران کشورمان با تولید ۱۰میلیون تن شیر و فرآورده های لبنی و حتی تولید شیر خشک به خودکفایی رسیده است و شاهد صادرات این محصولات نیز هستیم اما همچنان واردات شیرخشک به بهانه های مختلف ادامه دارد و این امر مغایر با اهداف برنامه پنج ساله توسعه و قانون افزایش بهره وری است.

به گزارش افکارنیوز به نقل از خراسان، تولید ۱۰میلیون تن شیر در کشور و فعالیت ۳کارخانه تولید شیرخشک سبب شده است هیچ توجیهی برای واردات شیرخشک به کشور وجود نداشته باشد این در حالی است که همچنان شیر خشک وارد کشور می شود؟

قصه تلخ واردات

قصه تلخ واردات به کشور را پایانی نیست، بارها مسئولان از ممنوع شدن واردات شیر خشک سخن گفته اند ولی در عمل شاهد اتفاقات دیگری هستیم و پیامد این شرایط از صحنه تولید خارج کردن دامداران سخت کوش این مرز و بوم است.

واردات و سودهای کلان آن دندان طمع برخی افراد به خصوص ذی نفوذان در سازمان های دولتی را گردتر کرده است و در عرصه واردات شیر نیز همچنان واردات محصولات بی کیفیت ادامه دارد.

تازه ترین خبر درباره موضوع واردات شیر خشک ارزان و بی کیفیت به کشور را «سعید سلطانی» رئیس اتحادیه دامداران ایران چندی قبل در گفت وگو با باشگاه خبرنگاران جوان اعلام کرده و گفته بود: واردات شیر خشک نه تنها سبب فروش زیر قیمت شیر تولیدی دامداران کشور می شود بلکه سلامت جامعه را نیز به خطر می اندازد. به گفته وی نبود تعادل در قیمت نهاده های دامی باعث افزایش قیمت تمام شده شیر می شود و واردات اهرم فشاری بر دامداران کشور است برای زیر قیمت به فروش رساندن شیر. با این که بسیاری از کارخانه ها پول شیر دامداران را بعد از ۴ماه پرداخت می کنند اما هیچ گونه کاهش تولید و افزایش قیمتی نداشته ایم.

«سلطانی» گفته است برخی کارخانه های لبنی شیرخشک های وارداتی ارزان و بی کیفیت را با آب مخلوط و یک محصول بی کیفیت تولید می کنند. وی می افزاید: واردات به هیچ عنوان به مصلحت کشور نیست و فقط کیفیت ارزش غذایی و صنایع لبنی کشور را کاهش می دهد.

سابقه ماجرا

سه یا ۴ سال قبل واردات فله ای شیر خشک به ویژه توسط قاچاقچیان از مرزهای غربی کشور کار را به جایی رساند که مسئولان وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی اغلب این شیرخشک ها را آلوده و غیربهداشتی اعلام کردند و تدابیری هم برای جلوگیری از ورود آن انجام شد اما در کنار آن واردات بی رویه از مبادی رسمی و غیررسمی نیز ادامه یافت و در سال های اخیر با بهره برداری از کارخانه های تولید شیرخشک در کشور و بی نیازی به واردات این محصول مسئولان بارها بر ممنوعیت واردات شیر خشک تاکید کردند و این ممنوعیت به طور رسمی نیز به مراجع مسئول ابلاغ شد.

کار به جایی رسید که مصرف شیر خشک در کارخانه های فرآورده های لبنی هم محدود شد و وزیر جهاد کشاورزی اوایل خرداد ماه ۹۰ در خوانسار اعلام کرد: «ممنوعیت ورود شیر خشک به گمرک اعلام شده و اگر در کارخانه ای از شیرخشک وارداتی استفاده کنند به عنوان قاچاق محسوب و جلوی فعالیت آن ها گرفته می شود.» بعد از آن هم در ۲۲آذرماه پارسال وزیر جهاد کشاورزی در تشریح جزئیات آخرین تصمیم ستاد تنظیم بازار در مورد شیر و فرآورده های آن اعلام کرد: «واردات شیر خشک همچنان ممنوع است و ممنوعیت آن ادامه خواهد داشت.»

اما ۲۸دی همان سال نیز در خبرها خواندیم که مدیرعامل اتحادیه تعاونی های تولیدکنندگان فرآورده های لبنی طی نامه ای به وزارت صنعت، معدن و تجارت آزادسازی واردات شیرخشک را درخواست کرد.

مجید علی داد در این نامه خطاب به معاونت توسعه بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد: «با توجه به این که آمار وزارت کشاورزی درباره تولید شیرخام کشور مقرون به واقعیت نبوده (حداقل در چرخه فرآورده های صنعتی) و کمبود شیرخام شدیدا محسوس است و در این وانفسای کمبود شیر خام، بخشی از آن تبدیل به شیرخشک می شود تقاضا دارد در جهت تنظیم بازار لبنیات و جلوگیری از هدایت شیرخام برای تبدیل به شیرخشک هر چه سریع تر تمهیدات لازم در جهت واردات شیرخشک به میزان کنترل شده مبذول دارید. بدیهی است در صورت تامین نشدن شیر خشک موردنیاز صنایع و ادامه روند تبدیل شیر خام مورد نیاز مردم به شیرخشک، تبعات ناگواری را در آینده نزدیک شاهد خواهیم بود.»

۱۶بهمن پارسال هم وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرد که «کسانی که واردات شیرخشک انجام می دادند به وزارت جهاد کشاورزی فشار می آوردند تا واردات این محصول از سرگرفته شود ولی این ها دولتی نبودند». بالاخره اواخر سال ۹۰ در حالی که یک سال از وضع تعرفه ۹۰درصدی برای واردات شیرخشک می گذشت دولت این تعرفه را صفر کرد و بازار واردات شیرخشک دوباره رونق گرفت و صدای تولیدکنندگان درآمد.

تبعات یک اقدام نسنجیده

مشکلات واردات بی رویه شیرخشک به حدی نگران کننده شد که از اواخر سال۸۹ دولت محدودیت و ممنوعیت واردات شیرخشک را اعلام کرد و تعرفه ۹۰درصدی برای واردات آن اعمال شد.

مهندس «صراف» مدیرعامل اتحادیه گاوداران خراسان رضوی با بیان این مطلب می گوید: طبق قانون نظام جامع دامپروری و قانون افزایش بهره وری در برنامه پنجم توسعه تعرفه های واردات انواع کالاها باید در جهت کمک به تولید داخلی باشد و از آن جا که در ساختار اقتصادی کشورمان کشاورزی و دامداری جایگاه مهمی دارد و تعیین کننده است باید بیشتر مورد توجه باشد اما این قبیل اتفاقات و حذف تعرفه واردات شیر خشک که اخیرا دولت آن را انجام داد مشکلات زیادی به وجود آورده و امسال شاهد دوچندان شدن مشکلات دامداران خواهیم بود.

«صراف» درباره تبعاتی که با آزادسازی و صفرشدن تعرفه واردات شیرخشک شاهد آن خواهیم بود، می افزاید: جای تعجب است در حالی که واردات علوفه، حتی با قیمت های گزاف غیرممکن شده و به سختی انجام می شود ولی شیرخشک پشت مرزها دپو شده و به راحتی وارد کشور می شود.

دامدار، علوفه را با مشکلات زیادی تهیه می کند و در سال گذشته قیمت جو حدود ۲برابر شده است و این افزایش قیمت ها قیمت تمام شده شیر خام را بالا می برد.

وی می گوید: دولت باید به جای حمایت از واردات به تولید داخلی توجه کند و با کاهش دادن قیمت تمام شده شیر خام اجازه واردات شیرخشک به کشور را ندهد.

مدیرعامل اتحادیه گاوداران خراسان رضوی تصریح می کند: دولت به جای آماده کردن بستر و حمایت از تولید با آزاد کردن واردات و صفر کردن تعرفه فقط به پایین آمدن قیمت شیر تولیدی و متضرر شدن دامداران کمک کرده است.

به گفته او در حالی که قیمت خرید هر کیلوگرم شیر خام از دامداران نهایتا ۶۸۰ تومان است ولی برآوردها نشان می دهد که قیمت تمام شده هر کیلوگرم شیر خام هم اکنون ۸۵۰ تا ۸۷۰ تومان است و در حالی که مسئولان هم به این موضوع واقف اند ولی باز هم کاری را انجام می دهند که با اهداف و سیاست ها و برنامه توسعه در تضاد است. مطمئنا اگر اوضاع بر این منوال باشد نه دامدار خواهد ماند و نه دام و در آینده معضلات بسیاری گریبانگیر دولت خواهد شد.

این فعال عرصه دام پروری می افزاید: دولت باید به دو سوال اساسی فعالان عرصه دام و طیور کشور پاسخ دهد. نخست این که چرا تعرفه ۹۰درصدی واردات شیرخشک لغو شد و دوم این که یارانه بخش دامپروری بعد از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها به کجا رفت؟

پشت پرده واردات شیرخشک

برخی شواهد نشان می دهد که واردات شیرخشک مثل این که پشت پرده دارد. نگاهی به سخنان «صادق خلیلیان» وزیر جهاد کشاورزی در جلسه علنی ۲۰دی سال گذشته در خانه ملت موید این موضوع است. او گفته بود «برخی برای از سرگیری واردات شیرخشک به من فشار می آورند.»

همچنین جمعی از استادان پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران نیز در نامه ای اعتراضی به واردات شیرخشک واکنش نشان دادند. در این نامه با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری درباره «خطر واردات بی رویه و بی منطق» آمده است: پیش بینی های کارشناسی نشان می دهد شیر تازه در سال جاری همچون سال گذشته بیش از ۱۰ میلیون تن تولید می شود که فراتر از نیاز صنایع لبنی کشور است. با توجه به چنین ظرفیتی که مسلما با سیاست گذاری صحیح و رفع مشکلات دامداران صنعتی و سنتی می تواند افزایش قابل توجهی داشته باشد، در یک تصمیم سنجیده شاهد ممنوع شدن واردات شیرخشک از طرف دولت محترم بوده ایم.

متاسفانه زمزمه هایی برای تحت فشار قرار دادن وزارت جهاد کشاورزی برای صدور مجوز مجدد واردات شیرخشک وجود دارد که لازم است به درایت و هوشیاری کامل مورد توجه قرار گیرد تا مجددا شاهد متضرر شدن دامداران و ادامه عرضه گاوهای شیری به کشتارگاه ها و به تبع آن کاهش یافتن یا تعطیل شدن فعالیت ها در این بخش مهم و در نتیجه افزایش وابستگی کشور به بیگانگان نباشیم.

ضمن درخواست از مسئولان محترم وزارت جهاد کشاورزی در مقابل چنین خواسته ای که می تواند ضرر و زیان جبران ناپذیری را به اقتصاد کشور و متضرر شدن دامداران وارد نماید، متذکر می شویم در زمانی که هنوز تعهدات دولت به دامداران، پیرامون تامین خوراک دام یارانه ای و خرید تضمینی شیر محقق نشده است، واردات شیرخشک جز نابودی اقتصاد دامداران کشور هیچ عایدی برای کشور نخواهد داشت.

نیازی به واردات نیست

در جلسات کارگروه تنظیم بازار با حضور «رحیمی» معاون اول رئیس جمهور، وزرای مربوطه و معاونان وزارت خانه های مختلف با دلیل و مستندات کافی ثابت کرده ایم که کشور نیازی به واردات شیرخشک ندارد.

مهندس «سعید سلطانی سروستانی» رئیس اتحادیه دامداران کشور، می گوید: هیچ یک از مسئولان در این جلسات واردات شیرخشک را تایید نکرده اند. به گفته وی در مقایسه با مدت مشابه سال ۸۹ آمار ما در سال ۹۰ نشان می دهد که در تولید فرآورده های لبنی (جز شیر یارانه‌ای)، تولید شیر خشک و صادرات فرآورده های لبنی افزایش داشته ایم و حتی در تولید شیرخشک به خودکفایی رسیده و صادرات داشته ایم و در بازار نیز هیچ کمبودی احساس نمی شود و انواع فرآورد ه های لبنی متناسب با هر ذائقه ای به وفور وجود دارد.

وی با یادآوری این که «سری را که درد نمی کند دستمال نمی بندند» می گوید: واردات شیرخشک و موانع باز کردن ال.سی نوعی ایجاد معضل است، آزادسازی تعرفه واردات شیرخشک راه را برای افراد کلاهبردار، شیاد و سودجو باز می کند تا اقدام به وارد کردن شیرخشک های فاسد و غیربهداشتی به صورت قاچاق و آن را در گردونه تولید و مصرف عرضه کنند.

«سلطانی» مدعی است واردات شیرخشک نه تنها کمک به تولید و مصرف کننده نمی کند بلکه به همه ضرر می زند و سلامت مردم را نیز به خطر می اندازد.

وی درباره علت تمایل کارخانه ها به واردات شیرخشک و تقاضا برای آن نیز می گوید: کارخانه ها باید شیر تولیدی دامداران را خریداری و مصرف کنند که بعد از هدفمندی یارانه ها و مشکلات به وجود آمده برای شیر یارانه ای آن ها نمی توانند سودجویی کنند و پول دامدار را بعد از ۵ ماه بدهند لذا سعی می کنند از شیرخشک وارداتی استفاده کنند. ولی در چارچوب قانون افزایش بهره وری مصوب سال ۸۹ مجلس هرگونه ثبت سفارش برای واردات باید با نظارت وزارت جهاد کشاورزی انجام شود اما تا به حال چنین چیزی اتفاق نیفتاده و در حالی که اجازه هم به کسی داده نشده است ولی به دلیل بی حساب و کتاب بودن واردات ادامه دارد و گویا نیازی به مجوز وزارت جهاد کشاورزی هم ندارند!

دور زدن وزارت جهاد کشاورزی

«محمدعلی دلاور» عضو کمیسیون کشاورزی، آب و خاک و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی نیز می گوید: طبق قانون افزایش بهره وری در حوزه واردات محصولات کشاورزی و دام پروری هرگونه مجوز واردات باید با نظارت وزارت جهاد کشاورزی صادر شود ولی شاهد دور زدن وزارت جهاد کشاورزی با واسطه گری وزارت صنعت، معدن و تجارت هستیم و به بهانه های مختلف تعرفه ها کاهش یافته و واردات انجام می شود.

این نماینده مجلس تصریح می کند: در کنار واردات شیرخشک متاسفانه عملی نشدن وعده دولت در حمایت از دامداران سبب شده است که گاوداران برای تامین علوفه دچار مشکل شوند و تلیسه ها را روانه کشتارگاه ها کنند.

یکی از مسئولان ضمن ابراز نگرانی از بابت کیفیت شیرخشک های وارداتی می گوید: درباره آزاد شدن واردات شیر خشک که بدون نظارت انجام می شود اعتراض داریم.

«سیروس روستا» رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرکزی دامداران کشور می افزاید: از ۲۶ بهمن سال ۹۰تعرفه واردات شیر خشک کاهش یافته و واردات آن آزاد شده است. این در حالی است که ما نیاز به واردات نداریم و حتی بخش عمده لبنیات کشورهایی چون عراق را نیز تامین می کنیم. به گفته وی عده ای فقط برای سودجویی به دنبال استفاده از شیرخشک وارداتی هستند.

به هر حال توصیه می کنیم مسئولان دولتی بار دیگر رهنمودهای مقام معظم رهبری را که در ۸۹.۶.۱۶فرمودند «مسئله واردات بی رویه و بی منطق ضرر بزرگی است، خطر بزرگی است، مردم هم باید این را بدانند وقتی یک محصول خارجی را ما داریم مصرف می کنیم در واقع داریم یک کارگر خودمان را بیکار می کنیم» یا در ۹۰.۵.۲۶ فرمودند«من بارها به مسئولان در زمینه واردات صحبت کردم حتما بایستی در مسئله واردات ملاحظه تولید داخلی بشود، به اعتقاد من واردات محصولات کشاورزی خیلی توجیه قوی تری می خواهد از آن چه امروز انسان مشاهده می کند» مرور کنند. با توجه به شعار سال ۹۱ که در پیام نوروزی مقام معظم رهبری تبیین شد «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» باید سرلوحه کار مردم و مسئولان قرار گیرد و موضوع شیر و حمایت از تولید داخلی نیز از ضروریات است.