گزارش اولين همايش ملي فناوري و فرآيند ريسندگي و بافندگي

پژوهشکده مواد و فناوري هاي پيشرفته در سال ۱۳۶۴ توسط دانشکده مهندسي نساجي دانشگاه صنعتي اميرکبير و با حمايت سازمان توسعه صنعتي ملل متحد (Unido) تحت عنوان “مرکز تحقيقات الياف مصنوعي و صنايع نساجي” تاسيس گرديد.

اين واحد پژوهشي در سال ۱۳۸۵ با تعميق فعاليت هاي پژوهشي خود در زمينه فناوري هاي پيشرفته همچون نانو، بيو و مواد پيشرفته مانند انواع کامپوزيت ها و توسعه فعاليت ها به صنايع بالادستي و پايين دستي نساجي (صنايع پوشاک، چرم و بهبود کيفيت مواد پتروشيمي براي ارتقاء کيفيت الياف مصنوعي و …)، با عنوان “پژوهشکده مواد و فناوري هاي پيشرفته در نساجي” فعاليت خود را ادامه داد.
اين پژوهشكده در راستاي برگزاري سلسله همايش هاي تخصصي- كاربردي خود، پس از برگزاري اولين همايش ملي

فناوري، فرآيند و بهبود خواص الياف در خرداد ماه ۸۴، دومين همايش خود را اين بار در زمينه فناوري ها و فرآيندهاي ريسندگي و بافندگي در روزهاي ۶ و ۷ اسفند ماه ۸۶ در دانشگاه صنعتي اميركبير و با شركت اساتيد، صاحبنظران، متخصصين، صنعتگران و مدعويني از مراكز R&D شركت هاي خارجي سازنده ماشين آلات برگزار نمود.
از جمله اهداف مهم اين همايش مي توان به ارتقاء دانش فني و علمي كارشناسان، تبادل نظر پژوهشگران و صاحبنظران دانشگاه ها و مراكز تحقيقاتي و صنعتي در زمينه آخرين دستاوردهاي علمي و صنعتي، بررسي راهكارهاي انتخاب، انتقال و توسعه فناوري هاي پيشرفته در شاخه هاي مختلف صنايع ريسندگي و بافندگي، بررسي راهكارهاي توسعه رقابت پذيري اين صنايع در بازارهاي داخلي و خارجي و نيز توسعه همكاري هاي متقابل دانشگاه و صنعت اشاره كرد.

مراسم افتتاحيه اين همايش با خير مقدم گويي و ارائه توضيحات درباره برنامه توسط دكتر شوشتري (دبير همايش) آغاز شد و با سخنراني آقايان مهندس دانش (معاون امور صنايع وزارت صنايع و معادن)، دكتر رهايي (رياست دانشگاه صنعتي اميركبير)، دكتر كاتوزيان (رئيس كميسيون صنايع و معادن مجلس شوراي اسلامي)،‌ مهندس بصيري (دبير انجمن صنايع نساجي)، دكتر نورپناه (رئيس هيأت مديره جامعه متخصصين نساجي) و مهندس قادريان (مدير كل دفتر صنايع نساجي و پوشاك وزارت صنايع و معادن) ادامه يافت. سخنرانان نامبرده هر يك در فرصت كوتاهي به ارائه ديدگاه هاي خود در مورد وضعيت فعلي صنعت نساجي كشور، موانع و مشكلات موجود براي پيشرفت اين صنعت و همچنين ذكر راهكارهايي در اين زمينه پرداختند.
دكتر رهايي در ايرادات خود با نگاه خوشبينانه و تأكيد بر توانايي هاي بالقوه صنعت و دانشگاه براي دستيابي به فناوري هاي پيشرفته، به اين نكته اشاره كردند كه اگر در صنعت هسته اي جهش داشته ايم، دليلي ندارد كه در صنعت نساجي نتوانيم جهش بزرگي داشته باشيم.

دكتر كاتوزيان با اشاره به دو مشكل عمده قاچاق و نوسازي كه صنعت نساجي نيز همانند ديگر صنايع كشور با آنها درگير است، گفت: خصوصي كردن سازمان گسترش و نوسازي صنايع و معادن ايران در واقع تبديل آن به يك بنگاه اقتصادي بود، زيرا در اين صورت سازمان مذكور ناگزير مجبور به تلاش در جهت پاسخگويي به سهامداران خود مي باشد. پس به دنبال سود خواهد رفت، نه به دنبال نوسازي صنعت و نتيجتاً راه براي واردات باز خواهد شد. به هر حال مجلس در تلاش است كه اين تغيير و تبديل را به وضعيت اول برگرداند. وي خاطر نشان كرد: ما در سال ۱۴۰۴ بايد به قطب اقتصاد خاورميانه تبديل شويم، پس بايد صاحب محصول باشيم.

مهندس بصيري در آغاز سخنان خود ياد و خاطره مرحوم دكتر سليمي را گرامي داشت. وي با اظهار تعجب از آن چه كه در سخنراني هاي قبلي شنيده بود، اظهار كرد: با وجود توافق در ديدگاه هاي مجلس، وزارت صنايع، بخش خصوصي و… اين توافق و هماهنگي در عملكردها مشاهده نمي شود. پس پيدا كنيد پرتقال فروش را!
ايشان با عذرخواهي از جمع اساتيد و ديگر حاضران، روي سخن خود را معاون امور صنايع وزارت صنايع و معادن و نيز مدير كل دفتر صنايع نساجي و پوشاك وزارت صنايع و معادن قرار داد و گفت: آقاي محرابيان در شروع وزارت خود گفتند: “من وزير خودروساز نيستم”،  اما عملكرد ايشان نشان داد كه ايشان نيز به درد عنايت ويژه به صنعت خودرو دچار شدند.
وي در ادامه تصريح كرد: ما افتخار مي كنيم كه در سال هاي ۴۴ تا ۴۸ لباس پليس انگلستان در كارخانه مقدم تهيه مي شد. در دهه ۷۰ ما به بوس ( پارچه كت و شلواري مي فرستاديم، اما به دليل شرايط سياسي اين اقدامات متوقف شد. اين مسأله اي نيست كه انجمن نساجي يا وزارت صنايع آن را حل كند. اساس كار اشكال دارد. ماشين نو خريدن و استاد چنين و چنان را آوردن مشكل را حل نمي كند. ما با همه دنيا قهر هستيم و بايد راه را باز كنيم. اما به نظر مي رسد كه گوشي بدهكار نيست. ما هفته گذشته ۲۰۰ امضا از نمايندگان مجلس براي رئيس جمهور گرفتيم. پشتيبان ما باشيد، به اميد ديدار يا در زندان يا…

دكتر نورپناه نيز در سخنان خود با تأكيد بر اهميت كيفيت در صنايع نساجي كه جزء صنايع با تكنولوژي پيشرفته (High Tec) محسوب مي شود، گفت: ما به متخصص نياز داريم تا بتواند رابطه بين صنعت و كارگر و ماشين را به خوبي برقرار كند. هيچ كدام از نهادهاي انجمن نساجي، جامعه متخصصين، وزارت صنايع، سنديكا و… به تنهايي نمي توانند كاري انجام دهند. همه بايد يكپارچه براي حل مشكلات گام بردارند. ما با همكاري انجمن، جامعه و دانشكده هاي نساجي، نظام مهندسي نساجي را تدوين كرديم و اين اقدام در حال پي گيري است. وي با ابراز خرسندي از مساعدت هاي اخير وزارت صنايع افزود: دنبال خودروي بي كيفيت رفتن كار اشتباهي بود. ما معتقديم كه حق گرفتني است و حق صنعت نساجي اين است كه بهترين باشد.

مراسم افتتاحيه با ايراد سخنراني توسط مدير كل دفتر صنايع نساجي و پوشاك وزارت صنايع و معادن پايان يافت. مهندس قادريان مسئله عدم وجود يك پژوهشگاه نساجي را مطرح نموده و در ادامه افزود: راه رفتن بدون برنامه و طرح و نقشه از ايستادن بدتر است. وي به سؤال آقاي محرابيان در آغاز دوره وزارتشان در مورد مشكل بزرگ صنعت نساجي اشاره كرد و سپس به تشريح پاسخ خود به اين سؤال پرداخت. به عقيده ايشان اختلاف قيمت ارز و يورو يكي از مشكلات مهم صنعت است كه با رفع آن، بسياري از مشكلات فعلي و مخصوصاً مشكلات طرح هاي توسعه اي حل خواهد شد.

وي همچنين افزود: در مورد توجه وزارت صنايع به صنعت خودرو بايد گفت كه ما بايد به دنبال كارهايي برويم كه بازگشت سرمايه آنها بالا باشد. امروزه توليد بر مبناي توليد انبوه منسوخ شده است و براي توليد مطلوب مي بايست از بازار شناخت داشت. با توجه به همين اصل، وزير صنايع نيز با هدف افزايش سهم صنعت در توليد ناخالص ملي برنامه ريزي و فعاليت مي كند. در پنج سال گذشته سهم صادرات صنعت نساجي در كل صادرات غير نفتي ۱۱٫۶% و سهم صنايع پتروشيمي نيز با سرمايه گذاري ۱۲ ميليارد دلاري ۱۱٫۹% بوده است. پس ملاحظه مي شود كه صادرات نساجي كاهش نيافته، بلكه صادرات پتروشيمي جهش داشته است و ما هم مي توانيم جهش داشته باشيم.

قادريان تصريح كرد: ما به جز اسرائيل با تمام دنيا ارتباط داريم و بايد ببينيم كه چه مزيت ها و امكاناتي در اختيار داريم. در حال حاضر ظرفيت نصب شده ماشين آلات توليد كفپوش ۴۵۰ ميليون متر مربع مي باشد. همچنين آمارها نشان مي دهد كه ۵% از اشتغال صنعت نساجي را پژوهشگران اين صنعت دربرمي گيرند كه اين رقم، رقم خوبي است.

وي با اشاره به بحث خوشه هاي صنعتي افزود: كشورهاي صاحب نام در صنعت نساجي اقدام به تشكيل خوشه هاي تخصصي نموده اند و آنها را تقويت مي كنند. لازم به توضيح است كه خوشه هاي صنعتي امور مربوط به بازاريابي، بازارسازي و بازرگاني واحد هاي كوچك را انجام مي دهند و زير چتر فعاليت ها و تحقيقات خود، آنها را به واحدهاي متوسط و سپس واحدهاي بزرگ و جهاني تبديل مي نمايند. اين خوشه ها معمولاً در نزديكي ورودي ها و خروجي هاي كشورهاي مذكور قرار دارند. بنابراين صادرات و واردات در اولويت كار آنها قرار دارد. ما با بررسي اين خوشه ها به اين نتيجه رسيديم كه كارهايي كه انجام مي دهند، دقيقاً كارهايي است كه ما بايد انجام دهيم تا موفق شويم. بخش از مشكلات ما مربوط به واحدهاي كوچكي بود كه يكباره خواستند بزرگ شوند. در صورتي كه مي بايست مرحله به مرحله پيش روند.
همچنين ايشان با ذكر اين نكته كه ايران از رتبه حدود ۷۰ به رتبه ۲۵ جهاني در فرآوري دانش و تحقيقات دست يافته است، از پيشرفت هايي كه تاكنون حاصل شده است، ابزار خرسندي و اميدواري كردند.                              
پس از مراسم افتتاحيه، سخنرانان و ارائه دهندگان در دو سالن مجزا به بحث و تبادل نظر و ارائه مقالات در قالب موضوعات زير پرداختند:

الف) آخرين تحولات و نوآوري ها در فناوري هاي ريسندگي و بافندگي
۱٫ آخرين دستاوردهاي علمي، پژوهشي و كاربردي
۲٫ آخرين تحولات در فناوري ماشين آلات
۳٫ فناوري ها جديد و محصولات جديد
ب) انتقال، بهبود و توسعه فناوري هاي ريسندگي و بافندگي
۱٫ مطالعه سطح فعلي فناوري، ضعف ها و قوت ها
۲٫ روند توسعه و ارائه راهكارهاي ارتقاي فناوري
۳٫ راهكارهاي انتخاب و انتقال صحيح و سريع دانش فني و فناوري
۴٫ نقش مديريت سرمايه در روند توسعه صنايع نساجي
۵٫ سياست هاي دولت در توسعه فناوري هاي مرتبط با صنعت
۶٫ WTO و جايگاه صنايع نساجي
ج) مزيت هاي نسبي صنايع ايران در بازار جهاني نخ و پارچه
د) ارتقاء كيفيت بهره وري و رقابت پذيري در صنايع ريسندگي و بافندگي
۱٫ اتوماسيون، كنترل كيفيت و استاندارد سازي و نقش آن در ارتقاء كيفيت
۲٫ كاربرد تكنيك هاي نوين در توسعه كارآيي سيستم هاي بازاريابي واحدهاي نساجي (فناوري اطلاعات (IT)، تجارت الكترونيك و …)
۳٫ نقش ابزارها و تكنيك هاي مديريتي در ارتقاء بهره وري (مهندسي ارزش يا QFD و …)
۴٫ بازارهاي هدف داخلي و خارجي و انتظارات مشتريان
۵٫ نقش انعطاف پذيري و تنوع توليد در بهبود رقابت پذيري صنايع نساجي
ه) ظرفيت هاي سرمايه گذاري در صنايع ريسندگي و بافندگي ياران
و) نقش تعامل و ارتباط متقابل دانشگاه و صنعت در توسعه صنايع
۱٫ موانع و راهكارهاي توسعه تعامل صنعت و دانشگاه
۲٫ نقش نهادهاي دولتي در توسعه ارتباط صنعت و دانشگاه
۳٫ شناسايي و اولويت بندي موضوعات پژوهشي مراكز آموزشي و پژوهشي
۴٫ استفاده از خلاقيت ها و توانمندي هاي دانشجويان مقاطع مختلف تحصيلي در توسعه دانش كاربردي و ترويج روحيه پژوهش گري در محيط هاي صنعتي
علاوه بر ارائه مقالات با موضوعات فوق، به منظور تبادل تجربيات، ارائه دستاوردها و ‌آشنايي با تازه هاي علمي چندين كارگاه آموزشي– تخصصي با موضوعات “مديريت كيفيت و صادرات”، “برنامه ريزي استراتژيك و توسعه صادرات”، “بازاريابي بين المللي” و “پردازش تصاوير در ارزيابي منسوجات” نيز در حاشيه همايش برگزار گرديد.

مشاركت فعال اعضاء هيأت علمي و دانشجويان دانشكده هاي مهندسي نساجي كشور و همچنين استقبال متخصصين واحدهاي صنعتي در ارائه مقالات و دستاوردهاي علمي- پژوهشي از اين همايش موجب افتخار و شايان تحسين است. البته تعداد اعضاي كميته هاي اجرايي، برگزاري، علمي، همكاران برگزاري و حمايت كنندگان اين همايش نيز قابل ملاحظه بود، اما با اين حال، انتظارات شركت كنندگان و ميهمانان داخلي و قطعاً خارجي اين همايش در مورد نظم و هماهنگي برنامه ها، به خصوص برنامه پذيرش و ثبت نام به خوبي برآورده نشد.