بررسی تاثیر نوآوری­ بر روی عملکرد کسب ­وکارهای کوچک و متوسط در صنعت نساجی کاشان و آران و بیدگل

صنعت نساجی در شهر کاشان و آران و بیدگل

چکیده مقاله: هدف از انجام این پروژه این است که با انجام تحقیقات میدانی مشخص شود، به­ کارگیری نوآوری در شرکت­های نساجی چه تاثیری بر عملکرد آنها دارد. در این شرکت­ها 2 نوع نوآوری: نوآوری سازمانی و نوآوری بازاریابی اجرایی شده است و منجر به تغییراتی در ابعاد مالی و غیر مالی عملکرد این شرکت­ها شده است.

پرسشنامه پژوهش براساس بررسی مسائل گریبانگیر صنعت و نقطه نظرات متخصصین طراحی شده است. برای اثبات روایی آن علاوه بر نظر خبرگان متخصص از تحلیل عاملی تاییدی نیز استفاده شده است. داده ها از کل جامعه آماری که شامل مدیران ارشد 130کسب­ و کارهای کوچک و متوسط در صنعت نساجی در کاشان و آران و بیدگل است جمع آوری شده است. از میان این تعداد پرسشنامه توزیع شده 100 پرسشنامه تکمیل گردید. یافته ­های پژوهش حاکی از آن است که نوآوری سازمانی بر روی نوآوری بازاریابی تاثیر مستقیم و معنادار دارد.

ولی نوآوری بازاریابی بر روی عملکرد نوآوری تاثیر ندارد. همچنین ضرایب مسیر نشان می­دهد که همبستگی قابل توجهی بین نوآوری سازمانی و نوآوری بازاریابی وجود دارد.

واژگان کلیدی: نواوری سازمانی، نواوری بازاریابی، عملکرد نواوری، صنعت نساجی

مقدمه: با تشدید رقابت جهانی، شرکت­ها به استراتژی کسب ­وکار به ویژه نوآوری روی آورده ­اند(gunday, et. al. 2011). نوآوری به تلاش­های یک شرکت جهت یافتن فرصت­های جدید و راه­ حل­های تازه و کسب مزیت رقابتی از طریق محصولات جدید، خدمات جدید یا بهبود فرایندها اشاره دارد (Dess & lumpink, 2005) . شومپیتر نوآوری را ساز و کاری می­داند که منجر به سود کارآفرینانه می­گردد (احمدپورداریانی و نصیری، 1390). زمانیکه بتوان با استفاده از نوآوری و معرفی محصول و خدمت جدید بازار را به نفع خودمان رقم بزنیم می­توان، ثروت بیشتری خلق کرد.

برخی از پژوهش­ها نشان می­دهد که تغییرات نوآورانه اثر مثبتی بر عملکرد کسب­ وکار دارد Wiklund, Patzelt, & Shepherd,( 2009)) (Marques & ferreria,(2009), . گاندی و دیگران(2011) نشان دادند که نوآوری فرایند بر عملکرد نوآوری تاثیر ندارد .

عملکرد نوآوری: شرکت­ها با نوآوری­ های خود بهتر می­توانند به تغییرات محیطی پاسخ دهند و قابلیت­های جدید برای رسیدن به عملکرد بهتر به­ دست آورند. به عنوان مثال هال و دیگران (1988) تاکید می­کنند که عملکرد نوآورانه ترکیبی از نوآوری­های اداری و فنی است که منجر به رشد و سودآوری می­گردد.

در واقع عملکرد نوآورانه ترکیبی از دستاوردهای سازمانی است که ناشی از بهبود فعالیت­ ها است و جنبه­ های مختلف نوآوری در فرایند، محصول، ساختار و غیره را شامل می­شود (Hagedoorn and Cloodt, 2003). در سایه مباحثی که به آن اشاره شد فرض می­کنیم که انواع نوآوری در سازمان اثر مثبتی برعملکرد نوآورانه کسب­ وکار دارد. “فرضیه1-نوآوری سازمانی باعث رشد بیشتر عملکرد نوآورانه سازمان می­گردد.”

نوآوری سازمانی: ادبیات موجود در مورد نوآوری سازمانی متفاوت و پراکنده است و توافقی بر سر تعریف این واژه وجود ندارد(Lam, 2005). برخی از پژوهش­ها به ویژگی­های ساختاری یک سازمان نوآورانه پرداخته­اند و اثر آن را (نوآوری ساختار) بر نوآوری­های فنی و محصول بررسی کرده­اند(Burns and Stalker, 1961; Mintzberg, 1979; Teece, 1998).

در واقع در نوآوری سازمانی می­توان مشارکت همه بخش­های سازمان در توسعه محصولات و خدمات جدید را دید که منجر به نوآوری در محصول و نوآوری در خدمت و نوآوری در بازاریابی می­شود. به­طور معمول نواوری موتور اقتصاد مدرن است، و ایده­ها و دانش را به محصولات و خدمات تبدیل می­کند، و دارای سه مرحله اصلی است:

1) تولید ایده جدید، 2) انتخاب ایده خوب از بین ایده­ها، 3) در نهایت اجرای آنها. (Yuhan Ye , Yun Zhou. 2009). براساس مطالبی که بیان شد نوآوری سازمانی به صورت بهبود ساختار منجر به سازوکارهای بهتر هماهنگی در سازمان می­گردد و محیطی برای نوآوری­های دیگر نظیر نوآوری در بازاریابی و نوآوری در محصول فراهم می­کند. “فرضیه دوم: نوآوری سازمانی بر نوآوری بازاریابی تاثیر مثبت و معناداری دارد”

نوآوری بازاریابی: نوآوری بازاریابی به معنای اجرای یک روش بازاریابی است که شامل تغییرات قابل توجه در طراحی و کیفیت محصول، بسته­ بندی محصول، موقعیت محصول در بازار، و قیمت­ گذاری محصول می­باشد. هدف نوآوری بازاریابی در نشان­دادن نیاز بهتر مشتریان، گسترش بازارهای جدید، یا موقعیت­یابی جدید محصول شرکت در بازار با توجه به افزایش فروش شرکت است(Kotler, 1991).. در واقع می­توان فرض کرد که نوآوری بازاریابی منجر به بهبود عملکرد نوآورانه می­گردد. “فرضیه سوم: نوآوری بازاریابی بر عملکرد نوآورانه تاثیر مثبت و معناداری دارد.”

عملکرد بازار: اقدامات کارافرینانه موفق، عملکرد مالی شرکت را در طولانی مدت تحت تاثیر قرار خواهدگذاشت. و نشانه­های اولیه عملکرد کارافرینانه موفق در بازار بدست می­آید، مثل افزایش در فروش و افزایش در سهم بازار. و در طولانی مدت بهبود موقعیت رقابتی در بازار بازگشت مالی بیشتری را به عنوان خروجی کارافرینی ممکن است ایجاد کند. (Aktan.b , Bulut.c, 2008). بنابراین فرضیه چهارم را می­توان اینگونه بیان کرد:” فرضیه چهارم: عملکرد نوآوری تاثیر معنادار بر عملکرد بازار دارد”

روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر روش تحقیقی توصیفی- پیمایشی است. در این پژوهش ابتدا مبانی نظری مطالعه شده و چارچوب مفهومی و پرسشنامه­ ی محقق­ ساخته اولیه تدوین شد. و سپس توسط 20 خبره و متخصص در زمینه کسب­ و کارهای صنعت نساجی، مدل مفهومی و پرسش­نامه تدوین شده مرور شد.

در این مصاحبه­ ها بعدهای چارچوب مفهومی و سوالات پرسش­نامه با شرایط کسب­وکارهای نساجی در ایران بومی شده و در ادامه پرسشنامه توزیع شد. پرسشنامه در مقیاس طیف لیکرت 5 گزینه ای، میزان اجرای نواوری و میزان موفقیت مشارکت کنندگان، به وسیله­ی هریک از سوالات ارزیابی می­شود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی مدیران ارشد کسب­ و کارهای صنعت نساجی در کاشان (شامل شرکت­ های ریسندگی و بافندگی چاپ و تکمیل، شرکت­ های فرش ماشینی و شرکت­های آهار و تکمیل فرش) در سال 1393 است.

اسرایت (2000) برای حداقل حجم نمونه قاعده ­ای پیشنهاد می­کند که ابتدا سازه با بیشترین تعداد نشانگرهای انعکاسی در مدل را تشخیص داده سپس این تعداد را در 10 ضرب کنید. امانی و خضری آذر و محمودی (1391) نیز پیشنهاد می­کنند که برای بالابردن قابلیت­های تعمیم یافته به ازای هر متغیر مشاهده شده در مدل 5 تا 10 مورد داده­ گردآوری شود. با توجه به این توضیحات، در تحقیق حاضر در بین 130 کسب­وکار مورد بررسی پرسشنامه پخش شد و 100 پرسش­نامه جمع­آوری شد، که انتخاب این تعداد نمونه با تمام نظریه­های مذکور در باب انتخاب نمونه مطابقت دارد.

روش­های آماری مورد استفاده شامل روش­های آمار توصیفی و تحلیل مسیر است. به­ منظور سنجش روایی و پایایی محتوایی پرسش­نامه از نظر خبرگان و میزان آلفای کرونباخ استفاده شد.

آمار توصیفی در این پژوهش نشان می­دهد که 84 درصد آقایان و 10 درصد خانم­ها بودند. از نظر  تحصیلات 20 درصد از افراد در سطح کارشناسی و بالاتر و بقیه زیر سطح کارشناسی قرار می­گیرند. و همچنین 48 درصد از افراد میزان سابقه کار بالای 25 سال را دارند. به دلیل اندازه بسیار پایین نمونه، به منظور تحلیل داده­ها و آزمون فرضیه­ های پژوهش از روش کمترین توان دوم جزئی استفاده شده است.

تخمین مدل: شکل زیر مدل محقق را در حالت معناداری ضرایب نشان می­دهد. برای بررسی برازش مدل ساختاری پژوهش از چندین معیار استفاده می­شود که اولین و اساسی­ ترین معیار، ضرایب معناداری Z یا همان مقادیر t-values است. و این ضرایب باید از 1.96 بیشتر باشند تا بتوان در سطح اطمینان 95% مناسب بودن مدل ساختاری و معنادار بودن روابط میان هر سوال و متغیر مربوطه (برازش مدل­های اندازه­ گیری) را تایید ساخت.

پاسخ به فرضیات پژوهش: آزمون فرضیات پژوهش بر اساس مدل تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزار  SMART PLS:

 جدول آزمون فرضیات

نتیجه­ گیری: با مروری بر منابع نظری سعی گردید تا اطلاعات جامعی درباره موضوع جمع شود و از دیدگاه­های مختلف به موضوع نگاه شود. بررسی تاثیر انواع نوآوری در کنار تاثیری که بر روی عملکرد می­گذارند، حیطه جذاب پژوهشی در دهه اخیر قلمداد می­شود. مخصوصاً اینکه محققانی که بر روی این موضوع کار می­کنند به نوآوری به عنوان اصلی مهم توجه ویژه­ای دارند.

در بررسی رابطه بین نوآوری و عملکرد تاکنون مطالعات زیادی انجام شده است و اکثر این مطالعات به رابطه عمیق بین این دو متغیر اشاره کرده­اند. اما مطالعاتی که نوآوری سازمانی را به عنوان پایه نوآوری در شرکت بیان کنند در دنیا محدود است و در ایران تاکنون مطالعه ­ای در این خصوص انجام نشده است.

همانطور که در این پژوهش هم به نظر می­رسد، نوآوری سازمانی در هر شرکتی به عنوان اصل اول در سازمان باید اجرایی شود تا زمینه برای اجرای بقیه انواع نوآوری به خصوص نوآوری بازاریابی و توسعه آن محیا شود. این پژوهش، یافته ­های پژوش­های قبلی، مبنی بر وجود رابطه معنادار میان دو نوآوری است را تایید می­کند ولی بر خلاف نتایج پژوهش­ های قبلی رابطه مستقیمی بین نوآوری بازاریابی و عملکرد نوآوری وجود ندارد.

در نتیجه توصیه می­شود، کسب­ و کارهای کوچک­ و متوسط در صنعت نساجی برای افزایش عملکرد نوآوری از ابعاد و روش­های مربوط به نوآوری بازاریابی استفاده نکنند. و شاید به خاطره این امر است که شرکت­های نوپای نوآور برنام ه­ای برای رسیدن از نوآوری بازاریابی به عملکرد نوآوری ندارند. پس نتایج مربوط به این نوآوری از آن این نوع شرکت­ها نخواهدشد. ضریب استاندارشده میان متغیر نوآوری سازمانی و عملکرد نوآوری 0.24 است که نشان می­دهد که نوآوری سازمانی به میزان 24 درصد از تغییرات متغیر عملکرد نوآوری را به طور مستقیم تبیین می­کند.

از سوی دیگر دو ضریب 0.67 و 0.047 نیز نشان می­دهد که متغیر نوآوری سازمانی به طور غیر مستقیم و از طریق متغیر میانجی نوآوری بازاریابی به میزان 3 درصد (0.67*0.047) بر متغیر عملکرد نوآوری تاثیر می­گذارد. همچنین ضرایب استاندارد شده بارهای عاملی در جدول بالا نشان می­دهد که عملکرد نوآوری 43 درصد از تغییرات عملکرد بازار را تبیین می­کند. نوآوری بازاریابی به میزان 56 درصد بر متغیر عملکرد بازار تاثیر می­گذارد.

منابع:

1. امانی، جواد ، خضری آذر،جواد، محمودی، حجت. (1391). معرفی مدل­یابی معادلات ساختاری به روش حداقل مجذورات جزئی(pls-pm) و کاربرد آن در پژوهش­های رفتاری. مجله برخط دانش روان­شناختی. سال اول، شماره1

Aktan.b , Bulut.c, 2008. Financial Performance Impacts of Corporate Entrepreneurship in Emerging Markets: A Case of Turkey. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences.

Burns, T., Stalker, G., )1961(. The Management of Innovation. Tavistock Publications, London.

Dess,g g., & Lumpink, G.T.(2005). The role of entrepreneurial orientation in stimulating effective corporate entrepreneurship. Academy of management executive, 19(1), 147-156.

Drucker, P. F.,) 1954(. The Practice of Management. Harper & Row, New York, NY.

GUNDAY, g. ULUSOY,g. KILIC, k,& ALPKAN,l. 2011. EFFECTS OF INNOVATION TYPES ON FIRM PERFORMANCE.2011. International Journal of Production Economics, 133, pp. 662-676.

Kotler, P., )1991(. Principles of Marketing. Prentice Hall, NJ.

Lam, A.,) 2005(. Organizational innovation. In: Fagerberg, J., Mowery, D.C., Nelson, R.R. (Eds.),

Marques, s. c. & ferreria, j. 2009. Sme innovation capacity, competitive advantage and performance in a traditiona industrial region of Portugal. Journal of technology management and innovation, 4(4), 53-68.

Mintzberg, H., )1979(. The Structuring of Organizations. Prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ .

Teece, D.,) 1998(. Capturing value from knowledge assets: the new economy, markets for know-how, and intangible assets. California Management Review 40 (3), 55–79.

Wiklund, J. Patzelt, h. Shepherd, d, a. 2009. Building an integrative model of small business growth. Small Bus Econ (2009) 32:351–374.

Yuhan Ye , Yun Zhou. 2009. Measuring and analyzing the continued innovation capability in Guizhou Huagong Tools Company. University of gavle. Department of technology and built environment.

تهیه و تنظیم:

• احمد سعیدی آرانی: کارشناس نساجی؛ مدیر کنترل کیفیت شرکت فرش نیاوران
•  فاطمه سعیدی آرانی: دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت