اولویت سرمایهگذاری بر ایجاد ارزش افزوده در صنعت کهن نساجی و پوشاک ایران
دانلود نسخه دیجیتال مجله کهن
با جلوگیری از ایجاد واحدهای جدید، حلقههای آخر صنعت نساجی پررنگتر میشود
صنعت نساجی به عنوان یکی از قدیمیترین صنایع کشور، در شرایطی قرار گرفته که حتی گاه لقب ورشکسته را هم میگیرد اما به گفته دستاندرکاران این صنعت وضعیت فعلی آن به گونهای نیست که بتوان چنین ناامیدانه به آن نگریست. با این وجود آمار و ارقام موجود در صنعت نساجی نشان از این دارد که این صنعت به جایگاه واقعی خود دست نیافته است. در حال حاضر چین با ۲۰۰ میلیارد دلار صادرات از محل منسوجات و پوشاک درآمد ارزی بالایی را نصیب خود کرده است. علاوه بر آن ترکیه ۲۴ میلیارد دلار، هندوستان ۲۰ میلیارد دلار، ویتنام ۱۱ میلیارد دلار، پاکستان ۱۰ میلیارد دلار و بنگلادش هشت میلیارد دلار صادرات نساجی و پوشاک دارند که این رقم در ایران تنها ۷۰۰ میلیون دلار است. در حالیکه سابقه، قدمت و مواد اولیه این صنعت در ایران باید جایگاه بهتری را نصیب ایران میکرد. آخرین خبر از صنعت نساجی اینکه در مشترک سرپرست امور اقتصادی و صنایع وزارتخانه با تشکلهای فعال در این صنعت اعلام شد در حال عملیاتی شدن است.
تدوین استراتژی با همکاری فعالان بخش خصوصی
مدیرکل دفتر صنایع نساجی و پوشاک وزارت صنعت، معدن و تجارت از همکاری ۱۵ تشکل فعال بخش خصوصی در صنعت نساجی برای تدوین استراتژی صنعت نساجی خبر داد و گفت: در نشست مشترک با سرپرست معاونت امور اقتصادی و صنایع با فعالان صنعت نساجی پیشنهاد شد که انجمن صنایع نساجی، جامعه متخصصان و اتحادیه صادرکنندگان برای تدوین این استراتژی با همکاری این دفتر اقدام کنند.
مهدی اسلامپناه در گفتوگو با خبرنگار «گسترش صنعت» بررسی قطبهای صنعت نساجی نظیر قم، اصفهان و آذربایجان را از دیگر اقدامات انجام شده اعلام کرد و افزود: هرچند معتقدیم استراتژی صنعت نساجی سندی جدا از استراتژی صنعتی کشور نیست اما لازم است در استراتژی توسعه صنعت نساجی، سهم ۱۴ درصدی این صنعت از اشتغال و ۶ درصد ارزش صنعتی آن لحاظ شود.
دبیر انجمن صنایع نساجی ایران نیز با بیان اینکه صنعت نساجی تا به امروز هیچ قانون و استراتژی مشخصی برای فعالیت نداشته است، گفت: این انجمن در نشست مشترک با سرپرست معاونت امور اقتصادی و صنایع وزارت صنعت، معدن و تجارت آمادگی خود را برای تدوین استراتژی توسعه صنعت نساجی اعلام و نامهنگاریهای لازم را انجام داده که در صورت موافقت، این استراتژی توسط تشکلهای فعال این صنعت زیر نظر مدیرکل صنایع نساجی وزارتخانه تدوین خواهد شد.
علیرضا حائری در گفتوگو با خبرنگار «گسترش صنعت» اظهار کرد: در حال حاضر صنعت نساجی ۱۰ هزار واحد با ۴۰ رشته صنعتی را به خود اختصاص داده است که در زمان تدوین این سند همه رشتههای موجود مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
دبیر اتحادیه صادرکنندگان نساجی و چرم نیز در گفتوگو با خبرنگار «گسترش صنعت» با اشاره به بیبرنامگی چند ساله در صنعت نساجی اظهار کرد: صنعت نساجی در سالهای گذشته از کارکردن بدون برنامه دچار ضرروزیانهای بسیاری شده است و هدف از تدوین استراتژی این صنعت حرکت بر روی یک مسیر مشخص است تا تعیین کند که در سالهای آینده این صنعت به چه جایگاهی خواهد رسید.
مهدی یکتا با بیان اینکه این سند مشخص میکند که صنعت نساجی در افق ۱۴۰۴ به چه جایگاهی دست مییابد، افزود: اهداف کلی از تدوین استراتژی این است که ماموریت صنعتگران، تولیدکنندگان و دانشگاهیان این صنعت و در نهایت وزارتخانه مشخص باشد.
بررسی زنجیره تولید تا عرضه در استراتژی
مدیرکل دفتر صنایع نساجی وزارت صنعت، معدن و تجارت درخصوص معیارها و شاخصهای در نظر گرفته شده در این استراتژی اظهار کرد: صنعت نساجی و پوشاک از مزرعه آغاز و با ورود به فروشگاهها به پایان میرسد که لازم است در زمان تدوین این استراتژی، مشکلات زنجیره تولید تا توزیع صنعت نساجی مدنظر قرار گیرد ضمن آنکه باید هدف از تدوین این استراتژی به صور کامل مشخص شود که در همین راستا استفاده از الگوهای موفق مد نظر قرار خواهد گرفت.
وی تصریح کرد: استفاده از تجربیات کشورهایی که شباهت زیادی به لحاظ منطقهای و جغرافیایی با ایران دارند انجام شده چرا که معتقدیم پوشاک باید به موتور محرک صنعت تبدیل شود تا صنایع پایین دستی را به تحرک وا دارد.
اسلامپناه این همکاری را حرکت به سمت اقتصاد تشکل محور توصیف کرد و افزود: پیش از این چند اقدام مهم در حوزه صنعت نساجی انجام شده است که در زمان تدوین استراتژی توسعه صنعتی مورد استفاده قرار خواهد گرفت که تدوین بسته حمایتی در حوزه نساجی، پوشاک، چرم و کفش یکی از این اقدامات بود در این بسته آسیبها، چالشها، مشکلات و راهکارهای بهبود صنعت نساجی مطرح شده است.
دبیر انجمن صنایع نساجی ایران نیز سودآوری، مزیت نسبی، ارزآوری و صادرات و اشتغال را از مواردی اعلام کرد که باید در این استراتژی لحاظ شود و افزود: مزیتسنجی در رشتههای صنایع نساجی، اولین اقدام در این زمینه خواهد بود که براساس آن هر رشتهای از صنعت نساجی که منجر به ارزش افزوده ببیشتر شود در اولویت سرمایهگذاری قرار خواهد گرفت.
حائری جلوگیری از ایجاد واحدهای جدید را از دیگر اولویتهای این سند اعلام کرد و افزود: پررنگ کردن ۱۵ رشته از ۴۰ رشته صنعت نساجی که بیشتر در حلقههای آخر این صنعت هستند نیز از دیگر موارد ضروری است که باید در استراتژی این صنعت مد نظر قرار گیرد.
وی ادامه داد: برخی از صنایع نه تنها به دلیل سودآوری، بلکه به لحاظ توانایی بالا در ایجاد اشتغال مورد توجه قرار میگیرند که صنعت نساجی نیز از جمله این صنایع است. ضمن آنکه شناسایی نیاز بازار داخل، حجم صادرات و واردات، کمبودها و مقوله قاچاق نیز باید در این مسیر شناسایی شود.
دبیر اتحادیه صادرکنندگان نساجی و چرم با تاکید بر هیچ صنعتی بدون استراتژی توسعه نخواهد یافت، اظهار کرد: مزیتهای صادراتی و همچنین سرمایهگذاری در این صنعت باید از طریق یک برنامه از پیش تعیین شده شناسایی شود. تا به امروز بازاریابی در این صنعت شخصی و به صورت پراکنده انجام شده که این امر موفقیتی در پی نداشته است.
حرکت استراتژی بر مبنای اسناد بالادستی
دبیر انجمن صنایع نساجی توجه به اسناد بالادستی نظیر برنامه پنجم توسعه، سند چشمانداز ۲۰ ساله و همچنین بودجه سنواتی را در تدوین استراتژی صنعت نساجی ضروری دانست و گفت: این سند باید در چارچوب این اسناد حرکت کند تا قابلیت اجرایی در سالهای آینده را داشته باشد.
به گفته وی، این اسناد به لحاظ تفویض اختیار به بخش خصوصی و توسعه اقتصاد همراه با اصل ۴۴ قانون اساسی از ظرفیت بالایی برخوردار است.
یکتا نیز توجه به اسناد بالادستی نظیر سند چشمانداز ۲۰ ساله و برنامه پنجم توسعه را لازمه تدوین این استراتژی دانست و گفت: در حال حاضر استراتژی توسعه صادرات صنایع نساجی و پوشاک نیز به پیشنهاد اتحادیه صادرکنندگان با همکاری اتاق تهران به تصویب رسیده و مطالعات ابتدایی آن آغاز شده است.
مشکل واحدهای فعال مشکل صنعت نساجی نیست
حائری با اشاره به نبود برنامه مشخص برای فعالیت در حوزه صنعت نساجی در گذشته اظهار کرد: در سند استراتژی توسعه صنعت که ۱۵ سال پیش با مسوولیت دانشگاه صنعتی شریف تدوین و هیچ گاه اجرایی نشد پنج صفحه به صنعت نساجی اختصاص داشت در دور جدید تدوین این استراتژی نیز یک جلسه با حضور فعالان صنعت نساجی برگزار شد تا روند این سند برای آنها تشریح شود. اما بهطور کلی این صنعت تا به امروز بدون برنامه پیش رفته است.
دبیر اتحادیه صادرکنندگان نساجی و چرم در خصوص مشکلات فعلی صنعت نساجی اظهار کرد: آنچه امروز به عنوان مشکلات صنایع نساجی اعلام میشود مشکل واحدهای فعال در این صنعت است که لازم است در زمان تدوین استراتژی مربوطه این موارد لحاظ شود.
یکتا توجه به صادرات و کیفیت تولیدات را از کمبودهای این صنعت اعلام و تصریح کرد: بنگاههای تولیدی با چالشهایی از جمله کمبود نقدینگی، ورود بیرویه و قاچاق محصولات نساجی، مالیات بر ارزش افزوده، قانون تامین اجتماعی و بوروکراسی اداری روبهرو هستند که لازم است پیش از تدوین استراتژی صنعت نساجی این صنعت بهطور کامل بررسی و این موارد لحاظ شود.
میترا ممسنی