نویسنده: حانیه حسینی یزد

استان با وجود جایگاه خوبی که در تولید منسوجات دارد، در تولید برخی محصولات دچار ضعف است که البته این نقیصه تنها محدود به استان نیست و کشوری است.

این ضعف‎‎ها سبب شده است که برخی از منسوجات مصرفی کشورمان با وجود ظرفیت‏‏های مناسب داخلی از خارج از کشور تامین شود که از جمله این منسوجات، پارچه‎‎های جین است.

توليد پارچه جين، متفاوت از ساير محصولات نساجي است و این تفاوت نشات گرفته از شيوه رنگرزي نخ این نوع پارچه است به طوری که این عملیات نيازمند پردازش روي نخ است.
به عبارت دیگر نخ پارچه جين بايد به گونه‏‏اي توليد شود كه لايه‎‎هاي دروني نخ، بدون رنگ و سفيد و لايه‏‏هاي بيروني آن رنگ يكنواخت مناسب به خود بگيرند.
همین موضوع نیز در پروسه رنگرزي نخ پارچه جين تفاوت عمده‏‏اي را با سایر نخ‎‎ها ايجاد مي‏‏كند چرا كه بايد ضمن پيوسته بودن سيستم توليد و رنگ‏‏پذيري نخ، به تدريج و همراه با كنترل‏‏هاي دقيق كششي، دما و فشار، رنگ و مواد شيميايي و تيتراسيون انجام شود. رعايت اين الزامات، نیازمند تكنولوژي بسیار پیچیده است که 2 مبتکر یزدی برای دستیابی به آن کمر همت بسته‎‎ و نهایتاً نیز موفق به انجام آن شده‎‎اند.

«سيد علي‌اكبر سادات‌اخوي» متولد 1350 داراي مدرك کارشناسی برق الكترونيك و «عليرضا محتاجعلي» متولد 1343 و دارای مدرك کارشناسی متالورژي است که هر 2 در واحد نساجی يزدباف مشغول به کار هستند. با «عليرضا محتاجعلي» در مورد اختراعشان، هدفشان و مشکلاتی که در راه دستیابی به این فناوری داشتند به گفت‎‎وگو نشستیم که در زیر می‎‎خوانید.

• در مورد اختراعتان بگویید.

«ایندیگو» نام دستگاه رنگرزي نخ تار است كه در رنگرزي نخ‎‎هاي خاص به ويژه نخ‎‎هاي پارچه‏‏هاي جين با تنوع رنگ‏‏هاي مختلف قابل استفاده است.
با توجه به اين‌كه در اين روش رنگرزي، امكان توقف ماشين در هنگام توليد وجود ندارد، سيستم ذخيره نخ در این دستگاه طراحي شده است و اين امكان را به اپراتور مي‎دهد كه بدون توقف در قسمت رنگرزي، جلوي ماشين تعويض چله کرده و آن را به‌صورت مجدد راه‎‎اندازي کند.

• اين ايده از کجا به ذهنتان راه یافت؟

خلق ايده از شناسايي مشکل شروع مي‏‏شود. در واقع به دليل فعال بودن و پويايي صنعت نساجي و تعامل آن با انواع مسائل و نيازهاي فناورانه اين صنعت، هميشه به دنبال شناسايي چنین فرصتي بوديم.

این موضوع به‌ويژه در مورد محصولاتي كه بیشتر وارداتي‌اند و سبب خروج ارزش افزوده از كشور مي‎‎شوند، حائز اهمیت بود بنابراین با در نظر گرفتن ظرفیت‌های نساجی استان و ضعف‎‎ فناوری‎‎ موجود در اين صنعت، درصدد طراحي و ساخت ماشين اينديگو به عنوان حلقه مفقوده توليد پارچه جين به عنوان يكي از پركاربردترين پارچه‎‎هاي وارداتي نساجي برآمدیم.

• آیا امکان تولید انبوه این دستگاه نیز فراهم شده است؟

 البته دستگاه اينديگو حوزه كاربرد محدودي دارد و تنها در كارخانه‌های توليد پارچه جين كاربرد دارد ولی اهميت دستگاه در اين است كه تركيبی از تكنولوژي‎‎هاي مختلف و پيچيده در آن استفاده شده که قابليت تعميم به ساير حوزه‎‎هاي نساجي را نیز دارد.

• در ساخت این دستگاه با چه مشكلاتي مواجه بودید؟

مهم‌ترين مشكل در كارآفريني تكنولوژيك، مبهم بودن فضاي توسعه ايده و فناوري است كه شناسايي مراحل انجام كار را دشوار مي‌کند اما مهم‌ترين مسأله‏‏اي كه ما با آن مواجه بوديم ايجاد شراكت‎‎هاي راهبردي با كارآفرينان و سرمايه‏‏گذاران بود. به عبارتی سرمايه‎‎گذاران درك مناسبي از ارزش آورده مخترعان كه همان ارزش غيرملموس دانش فني است، ندارند و به همین علت نیز در فرايند كار با مشكل تامين سرمايه و شراكت با سرمايه‎‎گذاران مواجه بوديم.

• رمز موفقیت خود را چه می‎‎دانید؟

اصولاً رمز موفقیت در شناسايي فرصت‎هاي فناورانه و تصميم‎‎گیری سريع برای طراحي و توليد فناوري‏‏هاي مرتبط و در زمان اجرای آن نیز همت و تلاش و پشتكار براي پيشگام بودن در عرضه اين فناوري‎‎ها به بازار و جامعه و رفع نيازهاي مردم است.

• آیا در حوزه ‏‏هاي ديگر هم مشغول هستید؟

بله، علاوه بر فعالیت در طراحي و ساخت ماشين‌آلات نساجي، به‌تازگی تمركز خود را بر بازيافت پساب‎‎هاي نساجي معطوف کرده‎‎ایم چرا که از يك سو در حفظ محيط زيست و پايداري توليد تاثير مثبتی دارد و از سوي ديگر به لحاظ اقتصادي مي‎‎تواند منافع مالي و اقتصادي شايان توجهي براي صنعتگران داشته باشد. همچنین اين موضوع مي‌تواند در حفظ سرمايه‎هاي زيستي و مالي ملي تاثير چشمگیری داشته باشد.

• حمایت مسئولان را چگونه می‎‎بینید؟

مسئولان فرابخشي استان با برگزاري همايش‎‎ها، جشنواره‏ها و نشست‎‎هاي مشترك با نخبگان، موجبات تعامل بيشتر و بهتر نخبگان با مسئولان و ساير نخبگان را فراهم می‎‎کنند. مسئولان نهادهاي مرتبط اعم از پارك علم و فناوري و بنياد نخبگان استان نيز در تامين بخشي از منابع مالي مورد نياز براي تجاري سازي طرح‏‏هاي دانش بنيان همكاري‏‏هايي دارند كه صد البته با توجه دولت، نيازمند تقويت بيشتر و جدي‏‏تر است.

جهت عضویت در کانال تلگرام مجله کهن برروی لینک زیر کلیک کنید