جیغ مانتوهای بنفش، خواب طراحان وطنی

قدس آنلاین- هنگامه طاهری: دور تا دور میدان هفت تیر تهران را برای خرید یک مانتو ساده می چرخم. اینجا بورس مانتو فروشی های تهران است که می توانی انواع و اقسام مانتو ها را با قیمت های مختلف پیدا کنی.

کنکاش و پروِ لباس تقریبا بیشتر از یک روز کاملم را می گیرد. قیمت ها از ۵۰ هزار تومان تا صد هزار تومان است. مانتوی حدود ۲۰۰ هزار تومانی هم پیدا می شود که به مذاق منِ کارمند خوش نمی آید.

هر چه نگاه می کنم مانتویی که ساده باشد و جنسش بعد از شسته شدن زار نزند پیدا نمی کنم. مدل ها تکراری است. مثل اینکه مغازه ها از روی دست هم تقلب کرده باشند؛ مدلهای شلوغ با کلی پولک و منجوق و دکمه و منگوله و چین و واچین و پاپیون و سنگهای رنگی دیده می شوند. بطوری که یک خیاط با استفاده از امکانات یکی از این مانتو ها می تواند چند دست لباس مجلسی سنگ دوزی شده بدوزد!

روی بعضی مدل ها که دست می گذاری با افتخار می گویند: «این مانتوی تُرک است» و بعد انتخابت را تحسین می کنند. اما نگاه که می کنی، دوخت تهران خیلی شکیل تر از مانتوهای ترک است. این را به فروشنده هم می گویم. می گوید: «شما اولین نفری هستید که این واقعیت را به زبان می آورید!»

وضعیت رنگ ها خراب تر از مدلهاست

مانتوهای روی رگال را ورق می زنم؛ قهوه ای، فیروزه ای، مشکی، قرمزگوجه ای، نارنجی، کرمی، سورمه ای، پلنگی و… انگار رنگهای جلف را لابلای رنگهای معقول تر گذاشته اند تا اگر کسی اعتراض کرد بگویند تنوع رنگ داریم.

از فروشنده می پرسم رنگ سال چیست؟ می گوید: سرمه ای… این را سریع می گوید و نگاهش را می دوزد به شیشه ویترین. رد نگاهش را که دنبال می کنم آن طرف ویترین چند زن با مانتوهای قرمز و فیروزه ای و نارنجی در حال عبورند. شالهای گلدارشان را همرنگ مانتو ها انتخاب کرده اند. حتی آرایش صورتشان با رنگ مانتو ها هماهنگ است!
خلاصه اینکه از سرمه ای خبری نیست. هر چه می کاوم بیشتر مانتوهای رنگ «جیغ» می بینم و مشکی ها به طور گیج کننده ای پر هستند از انواع سنگ دوزی های عجیب، میان گلهای برجسته ساتن.

آنهایی که طرح ساده دارند به قدری در دوختشان از مدل و پارچه شُل استفاده شده که می مانی با این یقه باز در هوایی که رو به گرما می رود چه لباسی بپوشی که هم گرما آزارت ندهد و هم حجابت را حفظ کنی؟
چند تایی را پُرو می کنم. از آنجایی که طرفدار مانتوهایی با طرح های شلوغ نیستم، دو سه تا از همان مانتوهای طرح شُل را که ساده اند امتحان می کنم. از پُرو که بیرون می آیم انگار دنیایی از غم نشسته در دلم. خودم می دانم با وجود این همه طرح و رنگ امکان ندارد موفق به انتخاب مانتو شوم. یکی از فروشنده ها جلو می آید و مؤدبانه می پرسد: چطور بود؟ با عصبانیت می گویم: بر تنم زار می زند!
خنده اش را جمع و جور می کند و می گوید: اختیار دارید.

این اختیار داریدش مثل پتک می خورد توی سرم. انگار می خواهد بگوید لیاقت شیک پوشی نداری!
مانتوهای سال ۹۱ مجله اینترنتی زن روز را هم که نگاه می کنم اغلب تا بالای زانو با رنگهای زننده تند هستند. حتی همان سرمه ای که فروشنده ای اشاره کرد، یک جور آبی نیلی است تا سرمه ای! با دکمه ها و کمربند سفید…

چه کسی نظارت می کند؟

وقتی یک مجله مورد تأیید در جامعه اقدام به انتشار مدلهایی به این صورت می کند می توان اینطور تصور کرد که هیچ نظارت و کنترلی روی مدل مانتو ها نیست. وقتی رنگ یا مدلی در مغازه ها مد شود مردم موفق به تهیه غیر از آنچه رواج یافته نمی شوند. در حالی که در تبیین موضوع مدگرایی در جوامع اسلامی همواره این پدیده اجتماعی با حجاب رابطه ای تنگاتنگ داشته است. ضمن اینکه پوشش، گذشته از یک نیاز اساسی، نمادی از شخصیت و طرز تفکر هر فرد است اما در مملکت ما، خریدار حق انتخاب ندارد و این تولید کننده است که با تولید و دوخت مدل های یکسان و یکرنگ که هیچ تطابقی هم با اصول مد و زیبایی شناسی ندارند- برای مشتری تعیین می کند که چه رنگ و چه مدلی بپوشد.

نتیجه هم این می شود که در مقطعی از زمان- معمولاً تابستان – نیروی انتظامی مجبور می شود برای تعدیل وضعیت حجاب در جامعه وارد عمل شود زیرا بیش از آنکه شاهد طراحی های خلاقانه هنرمندان کشورمان باشیم، باید نمونه های کپی شده از کشورهای دیگر را پشت ویترین مغازه ها ببینیم.

به قول لاله افتخاری، نماینده مجلس «هویت ایرانی ما در انبوهی از لباس ها گم شده است و لباس های موجود در بازار برگرفته از فرهنگ های دیگری غیر از فرهنگ و تمدن دیرین کشور ماست».کار شناسان فرهنگی نیز معتقدند پیروی کردن از فرهنگ غربی در پیروی از مد، فرهنگ ریشه دار و اصیل یک جامعه را که از بُعد تاریخی دارای سابقه طولانی است هدف قرار می دهد. به اعتقاد آنها، پیروی از مدگرایی با از بین رفتن تولیدات داخلی و بی علاقگی برای خرید آن ها همراه می شود.

انتخاب با شماست!

اما ابوالقاسم شیرازی مسؤول اتحادیه پوشاک کشور که با مدل ها ی غربی و رنگهای مانتوهای پشت ویترین ها مشکلی ندارد در همین خصوص می گوید: در مغازه ها، همه جور مانتویی پیدا می شود و هر کسی می تواند متناسب با سلیقه اش انتخاب کند.

به گفته شیرازی، ارشاد شروع کرده به تایید مدلهای مانتو و روزی ۱۰۰ مدل برای ارشاد ارسال می شود و مورد بررسی قرار می گیرد. تایید شده ها هم در پایگاه مخصوصی در خیابان ولیعصر نبش ناصر، به نمایش گذاشته شده اند. محل فروش مانتوهای تایید شده هم اعلام شده است. به اعتقاد وی، رنگ، محدودیت ندارد و هر مانتویی با هر رنگی می تواند عرضه شود؛ رنگ تند و زننده هم معنا ندارد .این را که می گوید یاد آن «مانکنهای خیابانی» می افتم که رنگ گونه ها و ناخن ها و لب هایشان با مانتو هایشان هماهنگ بود و فروشنده مانتوفروشی چشم از آنها برنمی داشت!

فراموشی فرهنگ بومی

در سالهای اخیر شاهد برگزاری جشنواره های ملی مد و لباس برای تدوین زیرساخت های لازم در جهت تحقق برنامه جامع پوشش اسلامی- ایرانی و متناسب با فرهنگ کشورمان برای جوانان هستیم.

لاله افتخاری در همین زمینه می گوید: جشنواره مد ولباس اقدامی برای حمایت از قانون ساماندهی مد و لباس و حمایتی برای مردم و طراحان است که موجب حفظ امنیت ملی و هویت ملی می شود و لباس های طراحی شده باید هویت ایرانی- اسلامی را نشان دهند.
فاطمه رهبر نماینده مرم تهران هم با اشاره به اهمیت عنصر خلاقیت در طراحی لباسهای ایرانی بر توجه به سلایق مردم در نوع پوشش و تهیه لباس متناسب با سنین متفاوت تاکید می کند.

پس از برگزاری جشنواره مد و لباس فجر که با تاکید بر حمایت از طراحان و تولیدکنندگان داخلی برگزار شد امیدوار شدیم که دیگر شاهد لباس ها و مانتوهایی با مدلهای خارجی و بخصوص چینی و ترکی نباشیم، اما انگار این قصه سر دراز دارد و آنچه اکنون مشاهده می کنیم برگرفته از این ایده و متناسب با عرف جامعه ما نیست و هنوز کج سلیقگی در ارایه مدل و رنگ مانتو ها اصلاح نشده است. انگار صنعت مد و لباس در ایران به خواب رفته است.