اخبار نساجی

چرا ارزش پولی ملی مدام کاهش می یابد؟

دانلود نسخه دیجیتال مجله کهن

در بحث هدفمندسازی یارانه ها برخی تحلیلگران معتقد بودند که اصلاح قیمت حامل های انرژی باید با اصلاحات و افزایش نرخ ارز همراه شود. یعنی نظریاتی وجود دارد که افزایش نرخ ارز را لازم می داند اما نکته ای که به نظر من مغفول مانده این است که اصلاح قیمت های کلیدی وقتی موفق است که نقدینگی کاملا باثبات باشد، بودجه دولت منظم باشد، شفافیت در اقتصاد کامل باشد و مالیات ستانی صحیح انجامد گیرد.

با حصول این شرایط است که می توان به اصلاح متغیرهای قیمتی دست زد. اگر شرایط فراهم نباشد، هر بار که قیمت های کلیدی را تغییر دهیم، چون به تعادل پایدار نمی رسیم، پس از چند صباح باید دوباره آن ها را تغییر بدهیم. در رایط فعلی هم تا این پیش شرط ها را تامین نکنیم، اصلاح متغیرهای کلیدی(حامل های انرژی و ارز) به وضعیت مطلوبی منجر نخواهد شد. کما این که در ۴ برنامه توسعه گذشته، ما هر روز در حال اصلاح قیمت بوده ایم و هر روز بحث تصحیح قیمت فلان کالا و خدمات مطرح بوده است و چندی بعد، مجبور بوده ایم دوباره قیمت ها را تغییر دهیم.

لذا در شرایطی شوک درمانی بدون هزینه ما را به سرمنزل مقصود می رساند که بسترهای نهادی و فنی و ساختاری آن فراهم باشد. ضمن این که ما یک مشکل خاص هم داریم؛ این که قدرت قیمت گذاری در عوامل اقتصادی خیلی بالاست و آنها مترصد فرصتی هستند تا قیمت ها را بالا ببرند.

چون ما بازارهای رقابتی عمیقی نداریم که قیمت ها از درون بازار تعیین شوند، لذا سلایق قیمتگذار کاملا تعیین کننده است. آنها همه جا مانع اصلاحات اقتصادی بوده اند و همین الان هم می بینید که در بحث اصلاح قیمت ها، مترصد این هستند که قیمت های خود را بالا ببرند. البته این افراد به کلی با تولیدکننده ای که قیمت عواملش بالا رفته، متفاوتند. ما بخش غیرمولدی در اقتصاد خود داریم که از زمین تا جوجه چندروزه، از فلزات تا محصولات کشاورزی و کالاهای مورد نیاز مردم را در چنبره خود گرفته اند. این عده اساسا از طریق افزایش قیمت ارتزاق می کنند. این هم مزید بر علت است و نمی گذارد ما در اصلاح قیمت ها، آرامش لازم را تجربه کنیم و با آسودگی به مرحله بعد برویم.

در این شرایط مدیریت بازار ارز بسیار مهم است. ما بازار ارز عمیقی نداریم. بازار ارز ما نامتعادل است. عمده عرضه ارز در بازار داخلی، عواید حاصل از فروش نفت است و بنابراین تابع عوامل برون زاست. باید به فکر این بود که یک بازار عمیق ارز ایجاد کرد و این هم در گروی این است که ارزآوری خود را از مجرای تنوع بخشیدن به کالای صادراتی، متنوع کنیم تا عوامل ارزآور زیاد شوند. در این صورت اگر یکی با رکود مواجه شد، دیگری جبران می کند. این گونه بازار ارز عمیق خواهد شد و وقتی بازاری عمق پیدا می کند، قیمت هایش علامت دهنده و با مفهوم می شوند. ما باید یک نظام ارزی عمیق ایجاد کنیم تا به فعالان اقتصادی، علائم درست بدهد.

نکته دیگری که در خصوص وضعیت کم ثبات ارز کمتر مورد توجه است این است که در صورت بی توجهی به کیفیت ناچاریم قیمت ارز را بالا ببریم. امروزه اساس اقتصاد بر تولید کیفی استوار شده که مرتب در معرض پیشرفت فنی و نوآوری قرار دارد. هرکس که بر این اساس عمل کند، بازارهای جهانی را قبضه می کند و هر کس به کیفیت بی توجه باشد، ناچار از واردات و کاهش ارزش پول ملی خواهد بود.
نکته مهم دیگر هم قیمت تمام شده است. وقتی مرتب قیمت تمام شده تولید در حال افزایش است، امکان تولید رقابتی برای صادرات نخواهیم داشت.

آیا میدانستید مجله نساجی کهن تنها مجله تخصصی فرش ماشینی و نساجی ایران است؟ نسخه پی دی اف آخرین مجلات از اینجا قابل دریافت است.

وقتی سازمان کار و تولید ما چنین ناکارآمد، غیرمنضبط و غیراقتصادی است و عوامل نامولد در اقتصاد دخالت بیش از حد دارند، چرا یک بار سخن از پایین آوردن قیمت و مهار نقدینگی نمی شود. حداقل دوستانی که می گویند افزایش نرخ ارز همه چیز را درست می کند، این را هم بگویند که اگر نرخ ارز را بالا بردید، نقدینگی را هم کنترل کنید، قیمت تمام شده را هم کاهش دهید، به کیفیت هم توجه کنید تا این سیاست قرین موفق باشد.

اما این ادعا که افزایش قیمت ارز همه این ها را حل می کند، درست نیست. کیفیت یک مقوله بلندمدت است و نمی توان با متغیر قیمتی، استاندارهای کیفی را زیرورو کرد یا رقابت پذیری را افزایش یا فن آوری را ارتقا داد.
در اقتصادی که کیفیت حالت پویا پیداکرده و صنعت خودش را با نیازهای زمان سازگار می کند، نیازهای فنی تامین شده، رقابت پذیری وجود دارد، پول باثبات است و قیمت ها منطقی اند، قیمت های کلیدی به متغیرهای مرتبط علامت دهنده اند و تغییر نرخ ارز هم می تواند به صادرات شتاب بدهد. اما در اقتصادی مانند اقتصاد ایران این شرایط فراهم نیست.
در دنیای امروز کیفیت، رقابت پذیری و نقدینگی است که در صورت بی ثباتی، پول ملی را تضعیف می کند.
*استاد کرسی اقتصادکلان دانشگاه علامه طباطبایی

اشتراک رایگان سالانه مجله کهن

جهت دریافت اشتراک رایگان سالانه مجله نساجی و فرش ماشینی کهن در فرم زیر ثبت نام کنید

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
×