ستاد نوآوری و شکوفایی وزارت صنایع و نگاه آن به صنعت نساجی ایران
لطفاً در مورد ستاد نوآوری و شکوفایی صنایع و معادن، اهداف، وظایف و ساختار آن توضیحاتی را بفرمایید.
پیرو اجراى فرمایشات مقام معظم رهبرى در خصوص ترسیم چشم انداز پیشرفت و توسعه عدالت محور در کشور و در راستاى اجراى سیاستهاى کلان کشور در دستیابى به اهداف توسعه پایدار در سند چشمانداز ۲۰ ساله کشور، التفات به نوآورى و خلاقیت به عنوان عناصر کلیدى پیشرفت در صدر برنامههاى دولت خدمتگذار قرار گرفته است. در این ارتباط، مقام عالى وزارت صنایع و معادن اقدام به ایجاد ستاد نوآورى و شکوفایى در بخش صنعت و معدن در ابتداى سال جارى نمودند و پیرو آن، دبیرخانه ستاد را تعیین نمودند. هدف این ستاد، بسترسازى و ارتقاء جایگاه نوآورى و نهادینه نمودن مفاهیم آن در صنعت و معدن از طرق زیر می باشد:
– اشاعه فرهنگ نوآورى در صنعت و معدن کشور
– شناساندن وضعیت نوآورى
– تبیین مفهوم کارآفرینى از دریچه نوآورى
– تبیین مفهوم نوآورى در اهداف و مأموریت هاى وزارت صنایع و معادن و هدایت سیاست هاى کلان وزارت صنایع و معادن در جهت توسعه نوآورى، تشویق واحدهاى صنعتى و معدنى جهت ارتقاء سطح نوآورى
– ایجاد بسترهاى مناسب جهت ارتباط بین صنعت و معدن و واحدهاى آموزشى پژوهشى
– حمایت از نوآوران
– ایجاد شبکه منسجم میان عناصر داخلى فعال در امر نوآورى
– تقویت ارتباط بین عناصر داخلى و خارجى موثر در نوآورى
– حمایت از مالکیت هاى فکرى (IP)
– اصالت دادن به فعالیت هاى نوآورى در سطح ملى
ستاد نوآوری و شکوفایی صنایع و معادن وظیفه نظارت عالى بر تحقق اهداف، تصویب اهداف، راهبردها و سیاستها، تقسیم وظایف کلى سازمانهاى زیرمجموعه وزارت صنایع و معادن و تعیین مأموریتهاى بخشى هر سازمان را برعهده دارد. در واقع این ستاد با ترکیب زیر وظیفه ترویج، توسعه و سیاستگذارى نوآورى در وزارت صنایع و معادن را بر عهده دار می باشد:
اعضاى حقوقى ستاد: رؤسای سازمان گسترش و نوسازى صنایع، بانک صنعت و معدن ایران، موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، صندوق ضمانت سرمایه گذاریهاى صنایع کوچک، صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع الکترونیک، سازمان صنایع کوچک و شهرکهاى صنعتى، سازمان زمین شناسى و اکتشافات معدنى، سازمان توسعه و نوسازى معادن و صنایع معدنى ایران، دفتر امور نوآوران و ارزشیابی فناوری، شرکت دخانیات ایران، کارگروه اجرایى و رئیس کمیته هاى اجرایى ستاد در سازمانهاى صنایع و معادن، معاونت امور صنایع، معاونت امور معادن و صنایع معدنى، معاونت حقوقى، امور مجلس و استانها، معاونت توسعه منابع انسانى و پشتیبانی، معاونت برنامه ریزى، توسعه و فناورى، معاونت اقتصادى و روابط بین الملل
اعضاى حقیقى ستاد: شامل دو دسته کارگروه ابعاد کلان صنعت و معدن (متشکل از معاونتهای ستادی وزارت صنایع و معادن، سازمان صنایع و معادن استان تهران، بانک صنعت و معدن و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و دیگر سازمانها به فراخور موضوع) و کارگروه هاى تخصصى (شامل صنایع، صنایع کوچک، علوم زمین، معادن و صنایع معدنی)
۲- این ستاد تاکنون چه اقداماتی را حوزه های مختلف صنعت، به ویژه صنعت نساجی که قطعاً نوآوری کلید حل مشکلات و چالش های آن می باشد، انجام داده است؟
در راستای تحقق اهداف ستاد تاکنون گامهایی برداشته شده که البته تا رسیدن به مقصد نهایی، هنوز راه زیادی در پیش است. این ستاد در اولین گام، اقدام به راه اندازی پایگاه اطلاع رسانی www.icmim.ir نمود که در مراحل بعد، بخش انگلیسی آن نیز راه اندازی گردید. مطالب این سایت که به صورت روزانه به روزسانی می شود، شامل جدیدترین اخبار و مقالات داخلی و خارجی مرتبط با حوزه نوآوری های ۹ حوزه مختلف در صنعت و معدن از جمله صنعت نساجی، معرفی و ارائه گزارش عملکرد ستاد و سازمانهای مرتبط، معرفی پژوهشگران و نوآموزان برتر، معرفی ۱۵ پارک و ۴۰ مرکز رشد فعال در کشور، معرفی دانشگاهها و مراکز آموزشی، مراکز تحقیق و توسعه، انجمنهای خارجی و داخلی، کتب و مجلات مربوطه، نمایشگاهها، همایشها و دوره های آموزشی، تعاریف و فرآیند نوآوری، سنجش نوآوری، ارتباط صنعت و معدن و دانشگاه در ایران و کشورهای خارجی و…. است.
از دیگر اقدامات انجام شده در این ستاد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
جمع آوری اختراعات، ایده ها و طرحهای جدید به منظور معرفی آنها به سازمانها و نهادهای حمایت کننده، انتخاب طرحهای نوآورانه برگزیده از میان طرحهای دریافتی و معرفی آنها در یک برنامه تلویزیونی با همکاری سازمان صدا و سیما، اجرایی نمودن ۲۴ مصوبه از ۲۶ مورد تصویب شده در نشستهای هفتگی اعضای ستاد، برقراری تعامل با پارکهای علم و فناوری و مراکز رشد فعال در کشور به منظور شناسایی طرحهای نوآوری، برگزاری نمایشگاهها و همایشهای نوآوری و شکوفایی در سازمانهای تابعه با همکاری ایشان، بازدید و شرکت در نمایشگاهها و همایشهای تخصصی مرتبط با نوآوری به منظور جمع آوری طرحها و ایده های جدید (که چهاردهمین نمایشگاه بین المللی ماشین آلات، مواد اولیه و محصولات نساجی و چرم (۳۰-۲۷ مهر۸۷) نیز از جمله آنها بوده است) و…
۳- مهم ترین چالش های رشد و ارتقای نوآوری در کشور را چه می دانید؟
به طور کلی، عوامل مختلفی وجود دارد که مانع رشد و ارتقای نوآوری می شود، از جمله:
شکست در ایجاد فرهنگی که از نوآوری حمایت کند، عدم اختصاص مالکیت ایده از طرف مدیران، عدم وجود فرآیند گسترده و درک شده توسط تمامی سازمان، عدم اختصاص منابع به فرآیندهای فوق، شکست در ایجاد ارتباط بین نوآریها و استراتژیهای سازمان، عدم اختصاص زمان و انرژی مناسب به خط اول آشوبی ارائه محصول، شکست در ایجاد تنوع کافی در فرآیندها، شکست در ایجاد معیارها و ابزارهای ارزیابی قبل از شروع کار، شکست در آموزش گروه نوآوری و عدم وجود سیستم مدیریت ایده ها، که طبیعتاً هر یک از این موانع در کشور ما نیز کم و بیش در بخش های مختلف کشور از جمله بخش صنعت و معدن خود را نشان می دهد.
۴- پرداختن به مفهوم نوآوری و فرهنگ سازی آن را در صنعت نساجی تا چه حد ضروری می دانید؟
با توجه به این که عصر حاضر، عصر نوآوری است، ضرورت این مسئله در همه ابعاد زندگی انکارناپذیر است. نوآوری می تواند در بعد ملی راهگشای مشکلات اقتصادی باشد، همانگونه که سایر کشورهای در حال توسعه با استفاده از نوآوری و کاربرد آن در عرصه های مختلف به دستاوردهای شایان توجهی رسیده اند. در بعد سازمانی نیز خلاقیت و نوآوری موجب پیدایش سازمان، تولیدات و خدمات، افزایش کمیت، کیفیت و تنوع تولیدات و خدمات، موفقیت در رقابت، کاهش هزینه‌ها، ضایعات و اتلاف منابع، افزایش انگیزه کاری کارکنان، ارتقای سطح بهداشت روانی و رضایت شغلی آنان، ارتقای بهره وری سازمان، تحریک و تشویق حس رقابت و همچنین عامل تحریک و مهیا کردن عوامل تولید می گردد.
۵- به نظر شما مشکلات صنایع کشور عمدتاً ناشی از کمبود نوآور و بی توجهی صنعتگران به مقوله نوآوری است یا به عدم حمایت کافی از نوآوران این عرصه مربوط می شود؟
در حال حاضر مشکلات بخش صنعت و معدن کشور از عوامل مختلفی از جمله تحریم ها ناشی می شود و مسئله کمبود نوآور، بی توجهی صنعتگران به مقوله نوآوری و همچنین عدم حمایت کافی از نوآوران این عرصه، بخشی از مشکلات موجود در صنعت را تشکیل می دهند. اما اگر بخواهیم ببینیم که بین این دو مقوله، کدام یک حادتر است، باید گفت که در حال حاضر در هر دو مقوله در کشور دچار مشکل هستیم. اما ما می‌توانیم با حمایت موثر و کافی از نوآوران و افراد خلاق و نیز فراهم آوردن زمینه‌های لازم جهت سوق دادن بخش صنعت کشور به سمت نوآوری و ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه در بخش‌های مختلف صنعتی کشور، مشکلات صنعت را با اتکاء به دانش و توان متخصصان داخلی برطرف کنیم و زمینه‌های لازم را در جهت تولید و کارآفرینی در کشور مهیا سازیم.
۶- برنامه های آتی ستاد برای شکوفایی صنایع از جمله صنعت نساجی کشور چیست؟
الف- تشکیل کمیته اطلاع رسانی که برنامه های اصلی این کمیته در دو بخش زیر می باشد:
۱- معرفی و اطلاع رسانی طرح های نوآوری در حوزه صنعت و معدن کشور
۲- برگزاری همایش و نمایشگاه تخصصی از دستاوردهای نوآورانه در حوزه صنعت و معدن کشور و معرفی در حدود ۱۰۰ طرح نوآوری برتر در اواخر آذرماه سال جاری
ب- تهیه بانک اطلاعات واحدهای تحقیق و توسعه صنایع و معادن (که یکی از شاهراههای تحقق نوآوری است)
لازم به ذکر است که در حال حاضر بیش از ۱۰۰۰ واحد فقط در وزارت صنایع و معادن دارای واحدهای تحقیق و توسعه رسمی هستند، ولی متأسفانه در بسیاری از این شرکتها بخش تحقیق و توسعه در متن فعالیتهای جاری قرار نداشته و نقش آنها در اثر بخشی فعالیتهای پژوهشی کم‌رنگ و حاشیه ای است.
ج- ارزیابی نوآوری در کشور و ارائه گزارش سالیانه
د- راه اندازی شبکه ملی مدیریت نوآوری تا اواخر آذرماه سال جاری و به وجود آوردن امکان دسترسی عموم به این سامانه جهت ارائه طرح های جدید
۷- لطفاً در مورد ساختار شبکه ملی مدیریت نوآوری و کارایی آن برای صاحبان طرحها و ایده های نوآوری توضیح دهید.
از آنجا که انجام فرآیند ایده یابی، ارائه طرح و تجاری سازی آن و همچنین ارائه حمایتهای دولتی از طـرحهـا بـه صـورت پراکنده و غیرمتمرکز که در حال حاضر توسط سازمانهای مختلف تحت پوشش وزارت صنایع در حال انجام است، آسیبهایی را برای نظام نوآوری صنایع و معادن به همـراه داشـته اسـت، ستاد نوآوری و شکوفایی صنایع و معادن به منظور ساماندهی ایده ها، تجاری سازی و حمایت از نوآوران حوزه صنعت و معدن، راهکار شبکه ملی مدیریت نوآوری را ارائه نمود.
این شبکه که ذینفعان آن صاحبان ایده و طرح، سرمایه گذاران و حامیان دولتی خواهند بود، سامانه ای است برای مدیریت مجموعه ای از بازیگران و روابط فیمابین که جریان نوآوری را در سطح ملی برقرار می کنند. پیاده سازی این سیستم به کمک فناوری اطلاعات شفافیت، سرعت، قابلیت دسترسی، انعطاف پذیری و امکان گسترش آن را در سطح ملی تضمین می نماید.
شبکه مذکور از زیرسیستمهای زیر تشکیل شده است:
– سامانه مدیریت طرح ها: که امکان ثبت طرح توسط صاحبان ایـده و مـدیریت گـردش طـرح در ستاد نوآوری و شکوفایی را فراهم می کند .
– سامانه بورس ایده: که به صورت یک سایت اطـلاع رسـانی عمـل کـرده و امکـان اطـلاع رسانی طرح های موجود و همچنین ارتباط صاحبان ایده بـا سـرمایه گذاران را فراهم می سازد .
– سامانه مدیریت مالکیت معنوی: که با ثبت امـن مشخصـات طـرح و صـاحب آن، روال هـای مـدیریت مالکیت معنوی طرح را در اختیار صاحب طرح می گذارد.
۸- به نظر شما، مجلات تخصصی صنعتی، چگونه می توانند در جهت نهادینه نمودن فرهنگ نوآوری و شکوفا نمودن آنها گام بردارند؟
نهادینه نمودن فرهنگ نوآوری و شکوفا نمودن آنها امری است که عزم ملی و جدی دولت، صنعت و دانشگاه را می طلبد. اما همان طور که اشاره گردید، رسانه ها، مطبوعات و نشریات نیز می توانند با فرهنگ سازی از طریق مبازره با ذهنیت های منفی در زمینه حرکت به سمت نوآوری، افزایش انگیزه افراد به منظور امتحان ابزارهای جدید، کمک به تولید دانش و تکنولوژی جدید، جلوگیری و انتقاد از سکون و رخوت، انعکاس موفقیت ها و مشکلات واحدهای صنعتی نوآور و واحدهای تحقیق و توسعه، آشنا ساختن صنعتگران داخلی با تکنولوژی های جدید خارجی، مقایسه وضعیت نوآوری در صنایع کشور با کشورهای خارجی و… در این جهت گام بردارند.
در پایان از تلاش شما در مجموعه صنعت کهن سپاسگزاری نموده و امیدوارم که شما و دیگر همکارانی که در سایر مجلات تخصصی کشور قلم می نگارید، بیش از گذشته به مسئله نوآوری در حوزه صنایع و معادن توجه نمایید.
