داستان چین و فرش دستباف ایرانی

در شماره قبل مجله کهن به سراغ جناب آقای مسعود کمالی اردکانی اولین رایزن بازرگانی ایران در چین رفتیم و از وضعیت بازار فرش در چین جویا شدیم که بخش هایی از آن در ادامه می‌آید.

آقای اردکانی درباره وضعیت صادرات فرش دستباف ایرانی به کشور چین در شش ماهه اول سال ۹۵ اینگونه عنوان کردند: آماری که اخیرا از طرف گمرک منعکس شده از هفت ماهه سال ۹۵ ‌می‌باشد. در همین آمار، میزان صادرات فرش ایران به جهان حدود ۱۷۰ میلیون دلار  اعلام شده است که به طور مشخص برای بازار چین ۲/۲ میلیون دلار بوده است. که میزان صادرات نسبت به سال قبل هم به کشورهای جهان هم به کشور چین رشد اندکی داشته است. عمدتاً بیشترین رشد صادرات مربوط به بازار جهانی و آن هم به دلیل برجام و ورود دوباره آمریکا به عنوان خریدار فرش ایرانی بوده است.

ایشان در ادامه در رابطه با میزان صادرات بعد از برجام افزودند:  بعد از برجام مهم ترین تحول در بازار خارجی، بازشدن مجدد بازار آمریکا برای فرش ایران بود. ما در سال‌های قبل از اعمال تحریم‌ها تا میزان ۸۰ میلیون دلار به بازار آمریکا صادرات داشتیم. در واقع آمریکا بزرگترین خریدار فرش ایرانی تا قبل از سال‌های تحریم بود. به محض اینکه قطع نامه ها صادر و تحریم ها اعمال شد ما این بازار را به طور کامل برای مدت بیش از ۵ سال از دست دادیم. حتی این قطع ارتباط و عدم صادرات روی بازار ما در کشور های دیگر نیز اثرگذار بود. آخرین آماری که بنده از برنامه و میزان صادرات فرش دستباف به آمریکا دارم این است که تا پایان امسال (سال ۹۶) میزان حجم مبادلات دو کشور در حوزه فرش دستباف حدود ۴۰ میلیون دلار خواهد بود.
به هر ترتیب از اثرات برجام این بود که تحریم فرش دستباف ایران برداشته شد و در عمل نیز این اتفاق صورت گرفت و ما امروز به راحتی می‌توانیم صادرکننده فرش دستباف به آمریکا یا هر کشور دیگر باشیم.

ایشان در رابطه با اینکه آیا فرش ایرانی برای چینی ها کالای لوکس محسوب میشود یا خیر اینگونه فرمودند: ببینید اساساً دلیل ورود ما به بازار چین به این خاطر بود که فرش دستباف یک محصول لوکس محسوب می‌شود و مردم چین به خاطر رشد اقتصادی یک دهه گذشته ثروتمند شده و قدرت خرید مردم افزایش پیدا کرده است. دیگر این قشر به دنبال خرید کالای چینی نبود بلکه به فکر کالای لوکس و اورجینال خارجی بودد. با این منطق ما وارد بازار چین شدیم و به منظور اینکه بتوانیم بخشی از این بازار را که مطالباتش کالای لوکس است تصاحب کنیم. فرش را انتخاب کردیم که در حوزه تخصصی ما ایرانیان نیز قرار دارد.

جناب اردکانی در رابطه با حضور خود در سالهای تحریم در بازار چین بدین صورت توضیح داند: نکته جالیست که ما چگونه توانستیم در شرایط تحریم وارد بازاری همچون بازار چین شویم. در شرایط تحریم ما به دنبال بازار جایگزین بودیم اما شاید کسی به چین فکر نمی‌کرد. مدل کاری که بنده آنجا انجام دادم. ابتدا مطالعه بازار چین بود، مطالعه رشد اقتصادی چین، رفتار مصرف کننده در محیط بیرون همچون مراکز خرید، الگوهای مصرف، علایق قشر متوسط، قشر ثروتمند. همه این موارد نشان می‌داد که چینی ها نسبت به کالای خارجی علاقه نشان می‌دهند. بنده به عنوان نماینده بخش تجارت خارجی دولت به این فکر افتادم که چه کالایی برای این بازار می‌توانم عرضه کنم. طبیعتاً بنده نمی‌توانستم کالای صنعتی وارد چین کنم. هنر بنده در این بود فرش کشورم یا صنایع دستی دیگر یا گردشگری یا مواد غذایی خاص را به بازار چین معرفی کنم که در این میان فرش را انتخاب کردیم. اولین اقدام ما بعد از مطالعه برقراری ارتباط میان نهادهای تجاری مرتبط با فرش در ایران با نهادهای مرتبط در کشور چین بود. در واقع یک معرفی صورت دادیم. اقدام بعدی برگزاری نمایشگاه ها در شهرهای مختلف چین بود. ما در سال ۱۳۹۱ بیش از ۴۰ نمایشگاه در بیست شهر بزرگ چین برگزار کردیم. اساساً چینی ها هیچ شناختی با بازار ایران نداشتند و خیلی از مواقع ما را با عراق اشتباه می‌گرفتند. امروز بعد از ۸ سال ما در بازار چین فروشگاه های فرش دستباف ایرانی و صنایع دستی داریم که با همکاری دو طرف صورت گرفته است.