پاگیری خط تجارت فرش اردبیل- ایتالیا

 با وجود اینکه قالی اردبیل که زمانی در بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی چشم‌نوازی می‌کرد و بعدها به دلایلی که افسوس تاریخی به دنبال دارد به یک کمپانی انگلیسی فروخته شد، امروز در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن سابقه صنعت فرش اردبیل را نشان می‌دهد، بازار فرش اردبیل در رکود است.

این سابقه تاریخی و فعالیت صنعت فرش‌بافی در شهر و روستاها که دهه‌ها و قرن‌ها است با مردم ساکن در این منطقه عجین شده نیز نتوانسته این رکود را از بین ببرد.

به تجربه ثابت شده نه تنها استان‌های دیگر بلکه تولیدکنندگان مقلد فرش ایرانی نیز امروز بازار فرش را در تصاحب دارند.

گلدان‌ها، قیچی‌ها، قفقازی‌ها و ریزه ماهی‌ها هر چند با حسرت به تقلید خود در فرش‌های چینی و پاکستانی نگاه می‌کنند اما درنهایت هیچ یک از این طرح فرش‌ها نتوانسته سهم مطلوبی از بازار فرش جهانی را از آن خود سازد.

موضوعی که مقدمه شکل‌گیری خوشه صنعتی فرش اردبیل شد و عامل توسعه خوشه صنعتی فرش استان اردبیل به ضرورت بازنگری و پایش بازار فرش اردبیل به عنوان اولین گام فعالیت این مجموعه تأکید کرد.

بر اساس وعده اسحاق رسولی قرار است در بازه‌های زمانی متعدد تجار فرشی که زمانی فرش اردبیل را خرید و فروش می‌کردند و در قهر و دوری به سر می‌برند با این صنعت استان آشتی کنند.

فرش قرمزی که خوشه صنعتی فرش اردبیل در نظر دارد برای احیای بازار فرش بیندازد، شامل تجار خارجی نیز هست و اینبار نوبت تجار فرش ایتالیایی بود که تمامی نظرات خود در خصوص فرش اردبیل را خالصانه مطرح کنند.

جاگیری رقبای کاربلد با غفلت از نیاز مشتری

در جلسه‌ای که به این منظور تدارک دیده شده بود یکی از تجار فرش به مرور اتفاقات فرش ایران پرداخت و در وهله نخست از کیفیت پایین فرش اردبیل ابراز گله‌مندی کرد.

اسحاق قاسمی با بیان اینکه نمی‌توان جلوی تولید سنتی فرش را گرفت اضافه کرد: در عین حال نمی‌توان به نیاز مشتری نیز بی‌توجه بود و در وضعیتی که ما از این نیاز غفلت کردیم فرش‌های پاکستانی، ازبکستانی، چینی و هندی سهم بزرگی از بازار را از آن خود کردند.

وی افزود: هر چند در اردبیل کارگاه‌های متعدد فرش‌بافی وجود دارد و اغلب نیز فرش اردبیل به نام شهرهای دیگر به فروش می‌رسد اما لازم است در طرح فرش به نیاز مشتری و خواسته وی توجه شود.

قاسمی که در امر تجارت فرش به ایتالیا فعالیت دارد معتقد است امروز در کشورهای اروپایی فرش‌هایی که به عنوان مثال در اردبیل بافت می‌شود طرفدار ندارد و پیشنهاد ما انتخاب ۲۰ طرح جدید و برنامه‌ریزی برای تولید آن است.

یکی دیگر از تجار فرش که زمانی در امر خرید و فروش فرش اردبیل مشارکت داشت تأکید کرد: اصل اول رنگ رزی گیاهی و در عین حال دست ریسی پشم است.

اصغر حسن‌آبادی با بیان اینکه الیاف فرش اردبیل وقتی در دست می‌گیری در دست می‌ماند، اضافه کرد: این عیب بزرگی برای تولیدات فرش است و اگر به دنبال جلب بخشی از بازار هستیم لازم است که نسبت به تولید کیفی اقدام شود.

نگرانی این تاجر فرش از وعده‌های بی‌فرجامی است که به ویژه از سوی بخش دولتی طرح شده و با تغییر مدیران نیز به سرانجام نمی‌رسد بطوریکه وی متذکر شد: اگر مسئولان دولتی استان اردبیل می‌خواهند از ظرفیت تجار استفاده کنند لازم است به آن ها اعتماد کنند.

حسن‌آبادی افزود: نباید نقطه تمرکز دولت بازاریابی برای تولیدات فعلی باشد بلکه باید به نیاز مشتری توجه داشت و متناسب با آن تولید کرد.

رنگ فرش تولیدی اردبیل نیازمند تغییر است

وی با اشاره به پتانسیل قابل توجه فروش فرش در بازار ایتالیا متذکر شد: به عنوان مثال زمانی فرش ۱۰ در ۲ بافته نمی‌شد و امروز این اندازه تقاضا می‌شود.

وی همچنین خواستار توجه به استفاده از رنگ‌های گرم و طرح‌های خلوت تأکید و اضافه کرد: لازم است نقشه‌هایی که مطالعه شده بازارپسند است بافته شود.

در عین حال تاجر ایتالیایی فرش نیز با تأکید به اینکه زمانی فرش ایران به دلیل نام و برندی که داشت خریداری می‌شد، تصریح کرد: امروز این دیدگاه تغییر یافته و مشتری متناسب با نیاز و سلیقه خود فرش را تهیه می‌کند.

فدریکو اسپینللو افزود: در چنین نگاهی مهم نیست فرش ایرانی باشد یا پاکستانی بلکه این طرح و نقشه است که عامل تعیین کننده است.

وی به ضرورت استفاده از رنگ‌های گرم در فرش‌ها اشاره و تأکید کرد: شاید تغییر دیدگاه تولید کننده‌ای که ۱۰ سال است فرش می‌بافد سخت باشد اما رمز موفقیت در بازار توجه به نیاز مشتری است.

تاجر ایتالیایی تقاضای امروز بازارهای اروپایی را طرح‌های خلوت و نقشه‌های آرام عنوان و اضافه کرد: در عین حال باید در قیمت فرش نیز ثباتی به وجود آید و قیمت‌ها افزایش نداشته باشد.

 توانمندی پاسخگویی به سفارشات فرش در اردبیل

عامل توسعه خوشه صنعتی فرش استان در پاسخ به مطالبات تجار فرش به ایجاد کنسرسیوم فرش مرکب از افراد متخصص در حوزه فرش اشاره کرد.

رسولی با بیان اینکه این مجموعه خصوصی می‌تواند سفارش گیری کرده و تمامی کمبودهای تولید سنتی را که در گذشته وجود داشته مرتفع سازد، ادامه داد: در واقع ما برای توسعه خوشه و کنسرسیوم تجار مختلفی که با فرش اردبیل در ارتباط بودند را جهت فعالیت مجدد شناسایی کردیم.

وی افزود: این مجموعه به همراه شرکت شهرک‌های صنعتی و دانشگاه آزاد اسلامی استان در نظر دارد وارد قرارداد سه ساله با تجار جهت سفارش گیری و تولید فرش شود.

به گفته عامل توسعه خوشه صنعتی فرش استان فرش اردبیل از قابلیت‌های متعددی برخوردار است و لازم است با کمک بخش خصوصی و بخش دولتی این قابلیت‌ها معرفی و بازار فرش فعال شود.

در عین حال مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان اردبیل نیز در پاسخ به مطالبات بخش خصوصی و تجار از بخش دولتی تأکید کرد: دولت مصمم است هر گونه موانع صادرات را تنها در ۱۰ روز رفع کند.

ابراهیم فریدی خواستار اعلام مشکلات و موانع توسعه صادرات و بازار فرش شد و افزود: ما در کمترین زمان ممکن این موانع را رسیدگی و حل و فصل خواهیم کرد.

اشباع شدن بازار تولید سنتی فرش

وی دلیل ایجاد خوشه صنعتی فرش اردبیل را رسیدگی به مشکلات بازار فرش عنوان و تأکید کرد: علی‌رغم اینکه فرش ایران رتبه برتر صادرات دنیا را دارد اما بازار با رکود مواجه است.

فریدی افزود: با لغو تحریم‌ها و بهبود رابطه با آمریکا امیدواریم یکی از بازارهای اصلی فرش ایران احیا و زمینه صادرات فرش اردبیل نیز تسهیل شود.

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان به حمایت از مجموعه از حضور اردبیل در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی فرش خبر داد و گفت: رونق بازار فرش رونق اشتغال و ممانعت از مهاجرت روستاییان را به دنبال دارد.

وی متذکر شد: رکود بازارهای خارجی، افزایش قیمت فرش، ناآرامی سیاسی کشورهای همجوار و اشباع شدن بازار تولید سنتی از عوامل رکود بازار فرش اردبیل است.

به گفته فریدی امسال پیش بینی شده است صادرات فرش به ۴۰۰ میلیون دلار برسد و برای اینکه اردبیل سهم شاخصی از آن داشته باشد لازم است به ذائقه بازار توجه داشت.

در این جلسه نماینده کنسرسیوم فرش اردبیل نیز به فعالیت ۳۵۰ بافنده در استان اشاره و تأکید کرد: از این تعداد فقط چهار نفر به صورت سفارش گیری فعالیت دارند.

حسنی متذکر شد: بافندگان تند بافت و کند بافت شناسایی شده و لازم است با توجه به نیاز مشتری فرش سفارش و بافته شود.

ضرورتی که به نظر می‌رسد از یکسو به اراده بافندگان و از سوی دیگر به عزم و تعهد دستگاه‌های دولتی و حامیان بخش خصوصی فرش گره خورده است.