شبکه شتاب ۱۰ ساله شد

تهران – سامانه شبکه تبادل اطلاعات بین بانکی ( شتاب ) دهمین سالگرد تولد خود را در شرایطی پشت سر گذاشت که به اذعان همگان تحول شگرفی در نظام بانکداری کشور برجای گذاشته است.

بر اساس گزارش روز سه شنبه ایرنا به نقل از روابط عمومی شرکت خدمات انفورماتیک ،‌امروزه این شبکه با میانگین ضریب سرویس دهی ۹/۹۹ درصد و تراکنش های تبادلی نزدیک به ۸ میلیارد تراکنش ( از بدو تولد تاکنون) با قدرت می تواند ادعا کند که یکی اثرگذارترین دستاوردهایی است که با حرکت به سمت اجرای بانکداری الکترونیک به ثمر نشسته است .

اقتدار و اطمینان به عملکرد شبکه شتاب تا به حدی است که بسیاری از طرح های بزرگ ملی با تکیه بر ظرفیت های آن برنامه ریزی و اجرا می شود.

**شبکه شتاب چگونه کار می کند

درهر تراکنش شتابی، یک بانک مبدا و یک بانک مقصد وجود دارد. بانک مبدا بانکی است که کارت شما را می پذیرد و بانک مقصد بانکی است که کارت شما را صادر کرده و حساب بانکی در آن افتتاح شده است.

درگاه پذیرنده می تواند خودپرداز، پایانه فروش، سایت اینترنتی، فروشگاه اینترنتی، سامانه‌ پرداخت قبوض و یا هر درگاهی باشد که کارت را می‌پذیرد.

هر اشکالی که در این درگاه وجود داشته باشد باعث عدم سرویس دهی به مشتری می‌شود و در این حالت ممکن است که خطایی نشان داده شود و تراکنش ناموفق اعلام شود. متاسفانه کدهای خطا در برخی مواقع دقیق نیستند و اطلاعات کافی در اختیار مشتری نمی‌گذارند. به عنوان مثال ممکن است خودپرداز پول نداشته باشد ولی روی صفحه‌ی نمایش خودپرداز اعلام شود که به علت نقص فنی پول پرداخت نشده و یا پاسخی از شتاب دریافت نشده است. در هر صورت مساله‌ی مهم این است که مشتری در این حالت نمی تواند سرویس مناسب دریافت کند و گمان می کند مشکل از شبکه شتاب است. در صورتی که مشکل از شبکه مبدا کارت است.

درصد قابل توجهی از تراکنش‌های ناموفق مربوط به عدم پول‌گذاری خودپرداز و خرابی خودپرداز است. بانک مرکزی از حدود دو سال پیش اقدام به جریمه کردن تراکنش‌های ناموفق در بانک های عضو شتاب کرد تا هر یک از این بانک‌ها سطح خدمات خود را بالا ببرند.

** معضلی به نام مغایرت

این اتفاق برای بسیاری از ما رخ داده که خودپرداز از حساب ما پول کسر کرده است ولی به همان میزان پول به ما پرداخت نکرده است. این اتفاق هنگامی می‌افتد که تراکنش به بانک مقصد برسد و پول از حساب مشتری کسر شود ولی دستور پرداخت به هر دلیلی به شعبه نرسد و یا پرداخت (در سمت پذیرنده) با خطا روبرو شود. در واقع در بیش از ۹۹درصد مواقع تراکنش معکوس در این حالت تولید می‌شود و پولی که از حساب کسر شده مجدد به حساب بازگردانده می‌شود اما موارد معدودی هم هست که تراکنش معکوس ناموفق می‌شود و تلاش‌های دوباره و چندباره‌ی سیستم برای بازگرداندن پول به حساب شخص به جایی نمی‌رسد.

در این حالات مشتری مجبور است به شعبه مراجعه کند و ضمن اعلام موضوع، فرم درخواست رفع مغایرت را پر کند. این وضعیت در تراکنش‌های غیرشتابی هم ممکن است اتفاق بیافتد اما در این تراکنش‌ها فقط یک بانک درگیر رفع مغایرت می شود ولی در تراکنش‌های شتابی بیش از یک بانک درگیر است و شرکت خدمات انفورماتیک نیز به عنوان نماینده‌ی بانک مرکزی وظیفه‌ی رفع مغایرت را برعهده دارد.

بیش از یک سال پیش شرکت خدمات انفورماتیک با راه‌اندازی سامانه‌ی سروش نسبت به رفع مغایرت خودکار با استفاده از اطلاعات تمامی سوییچ‌های عضو شتاب اقدام کرد و در حال حاضر این کار باعث شده تا درصد مغایرت‌های شتاب که نیاز به اقدام مشتری دارد تقریبا به صفر برسد.

در سال‌های اولیه‌ی راه‌اندازی شتاب، کارمندان شعب با سیستم رفع مغایرت آشنایی کافی نداشتند و این موضوع باعث سردرگمی مشتریان بانک می‌شد اما به تدریج تمهیداتی در سیستم در نظر گرفته شد که تعداد مغایرت ها را کاهش قابل ملاحظه ای داد و هم سرعت بیشتری به رفع مغایرت بخشید.

در هر صورت کارشناسان بانک اعلام می کنند که در صورت بروز مغایرت موضوع را از طریق شعبه پی گیری کنید. خوشبختانه در تمام بانک ها و خودپردازها کلیه‌ی تراکنش ها به دقت ثبت می‌شود و کلیه‌ی وقایع سیستم با جزئیات کامل قابل پی‌گیری است به نحوی که هر وجهی که از حساب مشتری برداشت شده و پول آن پرداخت نشده به طورحتم به حساب وی برمی‌گردد (در ۹۹ درصد موارد ظرف ۲۴ ساعت)، ولی در موارد نادر نیاز به پی‌گیری شخص دارد.