معرفی استانداردهای اکوتکس: STANDARD 100
اکوتکس (®OEKO-TEX) نام انجمنی بین‌المللی و مستقل (متشکل از ۱۸ مؤسسه معتبر بین‌المللی) و فعال در حوزه آزمون‌ها، تحقیقات و ارائه گواهینامه‌های مرتبط با جنبه‌های اکولوژیک صنایع نساجی، چرم و پوشاک است که در سال ۱۹۹۲ توسط مؤسسه تحقیقات اکولوژی نساجی اتریش و مؤسسه هونشتاین آلمان پایه‌گذاری شد.
در ایران OETI یک عضو مؤسس انجمن OEKO-TEX® است.
امروزه این مؤسسه استاندارد و گواهینامه‌های مختلفی را در کلیه زمینه‌های مرتبط با صنعت نساجی، چرم و پوشاک ارائه می‌نماید که معتبرترین تاییدیه‌های تخصصی این صنایع به‌شمار می‌روند. گروه‌های اصلی خدمات و استانداردهای سازمان اکوتکس عبارتند از:
۱. ®STANDARD 100 by OEKO-TEX
۲. ®MADE IN GREEN by OEKO-TEX
۳. ®LEATHER STANDARD by OEKO-TEX
۴. ®STeP by OEKO-TEX
۵. ®MySTeP by OEKO-TEX
۶. ®ECO PASSPORT by OEKO-TEX
۷. ®DETOX TO ZERO by OEKO-TEX
در حال حاضر شناخته شده‌ترین استاندارد مؤسسه بین‌المللی اکوتکس استاندارد کیفیت و سلامت محصولات نساجی، ®STANDARD 100 by OEKO-TEX است.
این استاندارد مبتنی بر اجرای انواع تست‌های کنترل کیفیت، تست‌های مرتبط با شناسایی مواد شیمیایی مضر در محصولات نساجی و همچنین کنترل‌های دوره‌ای محصول و فرآیندهای تولید می‌باشد.
در صورت انطباق محصول با کلیه ضوابط تعریف شده در این سیستم کنترل کیفیت و همچنین عدم وجود مواد شیمیایی مضر در محصولات نساجی و اطمینان از کیفیت و سلامت آنها، گواهینامه استاندارد محصول نساجی با عنوان ®STANDARD 100 by OEKO-TEX برای محصولات صادر می‌گردد.
بر اساس آخرین آمارهای ثبت شده در وبسایت مؤسسه تا سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۶۰۰۰۰ گواهینامه محصول ®STANDARD 100 by OEKO-TEXدر بیش از ۹۲ کشور جهان صادر شده‌است که از این حیث شناخته شده‌ترین گواهینامه استاندارد صنعت نساجی به‌شمار می‌رود.
به لحاظ آماری کشورهای چین، آلمان و ترکیه حائز بیشترین تعداد شرکت‌های نساجی فعال تحت لاینسس‌های مختلف اکوتکس می‌باشند.
در سیستم استاندارد ®STANDARD 100 by OEKO-TEX انطباق ویژگی‌های محصول نساجی با الزامات مقررات اتحادیه اروپا در خصوص استفاده از مواد شیمیایی در محصولات نساجی REACh، دستورالعمل ایمنی مصرف‌کننده در ایالات متحده Consumer Product Safety Improvement Act و بسیاری از ضوابط بین‌المللی دیگر مرتبط با محصولات نساجی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
داشتن ثبات‌های رنگی عالی در برابر سایش، رطوبت، عرق بدن و نور، راحتی و سازگاری با پوست بدن انسان از دیگر ویژگی‌های مورد تأکید استاندارد ®STANDARD 100 by OEKO-TEX است.
از زمان تدوین و توسعه مقررات ®STANDARD 100 by OEKO-TEX در سال ۱۹۹۲ میلادی، ضوابط و معیارهای ارزیابی کیفیت و سلامت محصولات نساجی همواره بر اساس آخرین یافته‌ها و دستاوردهای علمی و همچنین تغیرات قوانین بین‌المللی به روزرسانی می‌گردند.
این بروز رسانی‌ها هرساله منتشر و در دسترس عموم و تولیدکنندگان قرار می‌گیرد که از اینجا قابل دریافت می‌باشد.
این استاندارد معیارهای آزمون، حدود و روشهای آزمایش را بر مبنای علمی تدوین کرده است. برخی از ملاحظات این استاندارد:
مقررات قانونی مهم مانند رنگ‌های ممنوعه آزو، فرمالدئید، پنتاکلروفنول، کادمیوم، نیکل و غیره
بسیاری از مواد شیمیایی مضر، حتی اگر هنوز قانونی تنظیم نشده باشند
الزامات الحاقات XVII و XIV مقررات مربوط به مواد شیمیایی اروپا REACh و همچنین لیست ECHA SVHC تا آنجا که توسط گروه های خبره انجمن اکوتکس ارزیابی می شوند چنانچه جزو پارچه، منسوجات، پوشاک یا لوازم جانبی باشند
الزامات قانون بهبود ایمنی محصولات مصرف کننده ایالات متحده (CPSIA) در مورد سرب
بسیاری از دسته‌های مواد مرتبط با محیط زیست
OEKO-TEX® Standard100 از دیدگاه مصرف کننده به ایمنی بالا و مؤثر محصول کمک می کند.
معیارهای آزمون و مقادیر حد مجاز در بسیاری موارد فراتر از استانداردهای ملی و بین المللی قابل اجرا است.
بررسی های گسترده محصولات و ممیزی های منظم شرکت همچنین اطمینان می دهد که این صنعت از استفاده مسئولانه از مواد شیمیایی در سطح جهانی آگاهی دارد.
در سیستم ارزیابی‌های محصولات و کالاهای نساجی بر اساس ®STANDARD 100 by OEKO-TEX چهار کلاس اصلی برای کیفیت و سلامت محصول تعریف شده‌است.
انواع محصولات نساجی صرفاً پس از انجام ارزیابی‌های دقیق پارامترهای مختلف کیفی، فرآیندهای تولید و مواد اولیه مورد استفاده توسط لابراتوارهای تخصصی مؤسسه (®OEKO-TEX) قادر به دریافت گواهینامه و برچسب استاندارد محصول خواهند بود.
محصولات نساجی مختلف حسب کیفیت و کاربرد نهایی تعریف شده می‌توانند در یکی از کلاس‌های کیفی مورد ارزیابی و پذیرش قرار گیرند.
۱. کلاس اول: کلیه محصولات نساجی (الیاف، نخ، پارچه و …) در بالاترین سطح کیفیت و سلامت که انطباق کامل با ضوابط کیفی مورد انتظار حساس‌ترین گروه‌های مصرف‌کننده نهایی این محصولات یعنی کودکان و خردسالان تا ۳۶ ماه را دارا باشند.
۲. کلاس دوم: کلیه محصولات نساجی (الیاف، نخ، پارچه و …) در بالاترین سطح کیفیت و سلامت که از انطباق کامل با ضوابط کیفی نهایی مورد انتظار در مصارف بسیار نزدیک و روزمره با بدن انسان (تماس مستقیم) برخوردارند.
۳. کلاس سوم: کلیه محصولات نساجی (الیاف، نخ، پارچه و …) در سطح قابل قبول کیفیت و سلامت که با ضوابط کیفی نهایی مورد انتظار در مصارف روزمره و غیر مستقیم با بدن انسان منطبق هستند.
۴. کلاس چهارم: انواع محصولات نساجی (الیاف، نخ و پارچه تا انواع محصولات دکوراسیون، فرش و کفپوش‌ها) که علاوه بر سطح قابل قبول کیفیت و سلامت انطباق کامل با ضوابط کیفی مورد انتظار در کاربردهای روزمره غیر مستقیم را دارا باشند.
