سیاست‌های ناپایدار، کسب و کار را تعطیل می‌کند
دنیای اقتصاد- تغییر شرایط کسب و کار در کشور که در پی سخت شدن مناسبات تجاری و اقتصادی به وجود آمده موجب شده تا برخی از صنایع برای عبور از بحران کنونی کاهش تولید را در دستور کار خود قرار دهند اتفاقی که شامل صنعت چرم نیز شد.
صنعتی که پتانسیل بالایی در ایجاد ارزش افزوده دارد، اما صادرات چرم نیمه ساخته از یک سو و نبود استراتژی مدون به منظور فعال کردن صنایع پشتیبان از این صنعت از سوی دیگر موجب شده تا هم‌اکنون تولیدکنندگان محصولات چرمی با ظرفیت کمتر از ۵۰ درصد به فعالیت خود ادامه دهند.
به گفته فعالان این صنعت کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش، فرسودگی ماشین آلات، همگام نبودن با فناوری روز، قاچاق پوست، ظهور رقبای جدید در حوزه کشورهایی متقاضی کالای ایرانی و… از دیگر مشکلاتی است که موجب شده تا برخی از تولیدکنندگان عطای این صنعت را به لقایش بخشیده و برخی دیگر تنها به تولید محدود بسنده کنند.
جهانگیر مجیدی، دبیر انجمن صنایع چرم ایران با اشاره به اینکه صنعت چرم توانایی ایجاد ۵۰۰ هزار شغل را دارد می‌گوید: با وجود چنین ظرفیت اشتغالزایی در حال حاضر ۳۵۰ تولیدکننده فرآورده های چرمی با ظرفیت کمتر از ۳۵ تا ۴۰ درصد فعالیت می‌کنند که این امر میزان اشتغالزایی این صنعت را کاهش داده است. به گفته مجیدی فراهم نبودن شرایط کسب و کار نیز تاثیر بسیاری بر تمام صنایع به صورت عام و صنعت چرم به صورت خاص داشته است و موجب شده تا برخی از تولیدکنندگان محصولات چرمی نتوانند به فعالیت خود ادامه دهند این در حالی است که چرم تامین‌کننده نیاز صنایع پوشاک، کفش، کیف و… است.
دبیر انجمن چرم ایران در خصوص ارزیابی این انجمن از شرایط فعلی کسب و کار نیز می‌افزاید: محیط کسب و کار برای تولید مناسب نیست و تغییر مدام سیاست‌ها و نبود شرایط تثبیت شده موجب شده تا با وجود تقاضای مناسب نتوانیم از این بازار بهره کافی ببریم.
نبود استراتژی مدون دیگر مشکلی است که دبیر انجمن صنایع چرم به آن اشاره کرده و می‌گوید: تدوین استراتژی مدون یکی از مباحثی است که انجمن بارها با وزارت صنعت مطرح کرده و پیش‌نویس آن نیز برای نهایی شدن به این وزارتخانه ارائه شده اما هنوز به مرحله نهایی نرسیده است.
به گفته مجیدی بیش از یک درصد سهم دام جهان در اختیار ایران قرار دارد که در صورت داشتن یک استراتژی مدون می‌توان ارزش افزوده بسیاری را ایجاد کرد.
واردات مواد اولیه شیمیایی برای تبدیل پوست به چرم دیگر مشکلی است که مجیدی به آن اشاره کرده و می‌گوید: علاوه بر نقل و انتقال پول که هم اکنون به عمده مشکل تولیدکنندگان تبدیل شده ، عوارض در نظر گرفته شده در این بخش نیز موجب شده تا تولیدکنندگان برای واردات مواد شیمیایی مورد نیاز با مشکل مواجه شوند.
به گفته دبیر انجمن چرم ایران در حال حاضر ترکیه برای واردات مواد اولیه عوارض ۵ درصدی در نظر گرفته در حالی که در ایران این عوارض ۱۵ تا ۴۰ درصد است.
از سوی دیگر با وجود مشکل کمبود نقدینگی تولیدکنندگان ناچارند بخشی از سرمایه خود را به تامین مواد شیمیایی اختصاص دهند در حالی که در سایر کشورها از جمله ترکیه تامین اینگونه مواد به راحتی صورت می‌گیرد به همین دلیل سرمایه در گردش آنها بایکوت نمی‌شود. مجیدی در خصوص تاثیر هدفمندی بر این صنعت نیز می‌گوید: اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها افزایش هزینه‌ها را دربر داشته و در مقابل وعده‌هایی که داده شده بود نیز اجرایی نشد که این امر تولیدکنندگان این بخش را با مشکلات بسیاری مواجه کرده است.
سهم ایران از چرم جهان
دبیر انجمن نساجی ایران در پاسخ به این پرسش که ایران چه سهمی از چرم جهان را به خود اختصاص داده است، نیز می‌گوید: سهم جهانی چرم گوسفندی ایران ۹/۱۱ درصد است، در خصوص بز نیز سهمی ۹/۲درصدی داریم و سهم گاومیشی هم به ۳ دهم درصد می‌رسد با این حال ایران در حال حاضر به صادرکننده سالامبور تبدیل شده و سایر بخش‌ها مغفول مانده‌‌اند.
به گفته مجیدی، صادرات سالامبور آزاد است، اما در خصوص پوست بز تا قبل از چرم شدن صادرات ممنوع است و در خصوص گاو نیز صادرات تا پیش از وت بلو شدن ممنوع اعلام شده است. وی در خصوص عوارض در نظر گرفته شده برای صادرات انواع چرم نیز می‌گوید: برای صادرات سالامبور گوسفندی باید عوارض پنج درصدی پرداخت شود و صادرات وت‌بلوی گاوی هم با پرداخت عوارض ۴۲۰۰ تومانی به ازای هر کیلوگرم ممکن است. همچنین صادرات انواع کراست و چرم نیز بدون پرداخت هیچ‌گونه عوارضی آزاد است. دبیر انجمن صنایع چرم با بیان اینکه میزان تولید پوست قابل تبدیل به چرم در کشور حدود ۲۳۰ میلیون فوت مربع است، اظهار کرد: متاسفانه حجم زیادی از این میزان پوست به شکل سالامبور با ارزش افزوده پایین به سایر کشورها صادر می‌شود.
به گفته مجیدی، سالانه ۱۸ میلیون جلد پوست گوسفندی درکشور استحصال می‌شود که از این تعداد بین یک تا دو میلیون جلد به مصرف داخلی می‌رسد. بنابراین حداکثر سالامبور گوسفندی صادراتی کشور حدود ۱۷ میلیون جلد است و با توجه به قیمت‌های بازار جهانی معادل شش دلار به ازای هر جلد ارزش صادرات سالامبور گوسفندی حدود ۱۰۰ میلیون دلار خواهد شد.
وی افزود: ارزش سالانه صادرات سالامبور ۱۲۰ میلیون دلار است که در صورت ایجاد ارزش افزوده بالاتر در آن، این میزان ارزش ۴ تا ۶ برابر افزایش می‌یابد.
مجیدی در ادامه با اشاره به اینکه تولید سالامبور آلودگی بالای محیط زیست را به همراه دارد، می‌گوید: با وجود آلودگی بالای تولید سالامبور متاسفانه دیگر مراحل تولید چرم همانند تولید پوشاک، کیف و کفش که از لحاظ ایجاد آلودگی مشکلی ندارد و ارزش افزوده بالایی نیز دارد در کشور ما توسعه پیدا نکرده است. مجیدی در ادامه تاکید کرد: سرمایه‌گذاری مناسب در این بخش‌ها و توسعه صنایع پشتیبانی و وابسته به صنعت چرم میتواند با ایجاد ارزش افزوده بالا درآمدزایی زیادی برای کشور ما به همراه داشته باشد.
وی در خصوص صادرات چرم سنگین (چرم گاوی) نیز گفت: چرم سنگین تولید داخل جوابگوی نیاز داخلی نیست به همین دلیل در حال حاضر صادراتی در خصوص چرم گاوی صورت نمی‌گیرد.
به گفته دبیر انجمن نساجی در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری زیادی در پوست سبک صورت گرفته و این امر موجب شده تا به تامین‌کننده مواد اولیه سایر کشورها تبدیل شویم، اما در بخش گاوی سرمایه‌گذاری کافی صورت نگرفت به همین دلیل در این بخش عقب افتاده‌ایم.
مجیدی در ادامه با اشاره به اینکه بد اظهاری موجب شده تا صادرات انواع پوست با نام سالامبور صورت گیرد، عنوان کرد: در حال حاضر پوست بز و گاو با بداظهاری تحت عنوان سالامبور گوسفندی صورت می‌گیرد که برای رفع این مشکل انجمن به وزارتخانه پیشنهاد در نظر گرفتن عوارض ۱۰ درصدی برای وت بلوی گوسفندی و ۱۵ درصدی برای سالامبور گوسفندی داده که در صورت تصویب این مشکل برطرف خواهد شد.
به گفته دبیر انجمن چرم ایران، در کشور خراسان، تهران و تبریز سه منطقه اصلی تولید چرم محسوب می‌شوند که بیشترین تولید پوست بز در خراسان ، بز و گوسفند در تهران و گاو نیز در تبریز صورت می‌گیرد.
چین از بازار کفش خارج شده
حضور پررنگ چین در بخش‌های مختلف بازار طی سال‌های اخیر که بازار کفش را نیز تحت تاثیر قرار داده به طوری که در سال‌های اخیر تولیدکنندگانی که قدرت رقابت با محصولات چینی را نداشتند ناچار به ترک این عرصه شدند اما طی یکی، دو سال اخیر اقبال از کفش چینی روی برگردانده و به عبارتی دیگر بازار کفش چینی را پس زد و موجب شد تا تولیدکنندگان بتوانند در این بخش نفس راحتی بکشند. مجیدی در این خصوص می‌گوید: بی‌کیفیت بودن کفش‌های چینی موجب شده تا از دو سال پیش کفش‌های چینی از بازار خارج شوند.
دبیر انجمن نساجی با اشاره به اینکه در حال حاضر ۱۵ هزار کارگاه دست دوز در کشور فعال است عنوان کرد: در صورت تدوین استراتژی مدون و تجهیز این کارگاه‌ها به ماشین آلات صنعتی شاهد رشد تولید خواهیم بود از سوی دیگر نیازی به تخصیص تمام تجهیزات در یک کارگاه نیست، بلکه می‌توان همانند سایر کشورها از تقسیم کار در کارخانه‌های مختلف استفاده کرد تا با تقسیم سرمایه به رشد مد نظر نیز رسید.
مجیدی در پاسخ به این پرسش که آیا تاکنون اقدامی درخصوص نوسازی یا بهسازی صنایع صورت گرفته نیز می‌گوید: در خصوص بهسازی و نوسازی با وجود وعده‌های داده شده دولت در چند سال اخیر کمکی نکرده و درحال مذاکره با وزارت صنایع هستیم که بتوانیم در این بخش اقدامات اساسی صورت دهیم هرچند هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم.
به گفته وی در صورت حمایت از تولید کفش در داخل امکان تولید سالانه ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون جفت کفش در کشور وجود دارد که با توجه به تامین نیاز داخلی می‌توان صادرات خوبی به کشورهای همسایه از جمله عراق و افعانستان داشت.
